Goldman Sachs-ın yeni hesabatına görə, data mərkəzlərinin enerji tələbi 2023-cü ildən 2030-cu ilə qədər 175% artacaq. Bu, keçən il verilən 165%-lik proqnozdan daha yüksəkdir və rəqəmsal sektorun enerji istehlakını Yaponiya və ya Almaniya kimi ölkələrin səviyyəsinə çatdıracağını göstərir.

Son illərdə, xüsusilə 2015-2019-cu illərdə sabit qalan enerji tələbi, 2021-ci ildən etibarən sürətlə artmağa başlayıb. 2023-cü ildə 400 TWh enerji istifadə edən data mərkəzlərinin 2030-cu ilə qədər bu rəqəmi 1100 TWh-a çatdıracağı gözlənilir. Bu artım əsasən süni intellektə həsr olunmuş data mərkəzləri tərəfindən təmin olunur. ABŞ, Asiya, xüsusən də Çin və Hindistan bu artımın əsas mərkəzləri olacaq.

ABŞ-da data mərkəzlərinin genişlənməsi elektrik enerjisinə olan illik tələbat artımını 2,6%-ə çatdıracaq. Bu, 1990-cı illərdən bəri görünməmiş bir artım sürətidir. Avropada isə bu artım daha mülayim olacaq və təxminən 1,5% təşkil edəcək. Asiyada isə yeni quraşdırmaların 40%-dən çoxu Çin və Hindistanda cəmləşəcək.

Goldman Sachs bu artımı idarə etmək üçün altı əsas faktoru vurğulayır: süni intellektin müxtəlif sahələrdə geniş yayılması (pervasiveness), server və çiplərin enerji effektivliyi (productivity), elektrik enerjisinin qiymətləri (prices), hökumət siyasətləri və təşviqlər (policy), texnologiyaların mövcudluğu (parts) və ixtisaslı işçi qüvvəsi (people).

Hesabatda qeyd olunur ki, enerji istehsalı qarışığında 40% bərpa olunan enerji, 60% isə təbii qazdan istifadə olunacaq. Uzunmüddətli perspektivdə nüvə enerjisi, xüsusilə kiçik modul reaktorlar (SMR), daha geniş yer alacaq. Data mərkəzlərinin yeni elektrik tələbatının 40%-i günəş enerjisi və saxlama sistemlərindən, 60%-i isə kombinə edilmiş qaz stansiyalarından təmin ediləcək.

Bununla yanaşı, data mərkəzlərinin karbon emissiyaları da artacaq. 2030-cu ilə qədər bu sahənin karbon emissiyaları 215 milyon ton CO2-yə çatacaq ki, bu da qlobal enerji emissiyalarının 0,6%-ni təşkil edəcək. Süni intellekt serverlərinin enerji istehlakı əvvəlki modellərə nisbətən iki dəfə artsa da, onların hesablama gücü 15 dəfə daha yüksəkdir. Lakin bu, Jevons paradoksunu təsdiq edir: texnologiyanın səmərəliliyi artsa belə, ümumi enerji tələbi azalmaq əvəzinə artır.

ABŞ-da elektrik şəbəkələrinin genişləndirilməsi üçün 2030-cu ilə qədər 82 GW yeni gücün quraşdırılması və 790 milyard dollar sərmayə tələb olunur. Lakin ən böyük çətinlik elektrik ötürücü sistemlərinin qurulması və yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin çatışmazlığıdır. ABŞ-da 78000 mütəxəssis defisiti gözlənilir və bu boşluğu yalnız təlimlər və avtomatlaşdırma ilə doldurmaq mümkün olacaq.

Goldman Sachs xəbərdarlıq edir ki, qarşıdakı illərdə əsas problem enerji istehsalı deyil, onun etibarlılığı, ötürülməsi və ixtisaslı işçi qüvvəsinin təmin edilməsidir. Rəqəmsal və enerji tələb edən iqtisadiyyatın inkişafı ilə bu məsələlər daha da aktuallaşacaq.