Yay Mövsümünün Uzunluğu Artır

Avropada yay mövsümünün 2100-cü ilə qədər 42 gün uzanacağı proqnozlaşdırılır. Bu nəticə Royal Holloway, London Universitetinin alimləri tərəfindən aparılan araşdırmaların nəticəsidir. Tədqiqatçılar Avropa göllərinin dibindəki qədim palçıq təbəqələrini araşdıraraq keçmiş iqlim şəraitini öyrəniblər. Bu palçıq təbəqələri iqlim dəyişikliklərinin tarixini əks etdirən bir növ 'iqlim təqvimi' rolunu oynayır.

Keçmişdən Alınan Dərslər

Araşdırmada Holosen iqlim optimumu dövrü (9500-5500 il əvvəl) diqqət mərkəzində olub. Bu dövrdə dünya temperaturunda əhəmiyyətli artım qeydə alınmışdı, xüsusilə Arktika və Şimali Avropada. Alimlər müəyyən ediblər ki, Arktikada baş verən istiləşmə yay mövsümünün uzanmasına səbəb olub. Hazırda isə Arktika bölgəsi qlobal orta göstəricidən dörd dəfə daha sürətli istiləşir.

Uzun Yayın Səbəbləri

Alimlər bildirirlər ki, Arktika və ekvator arasındakı temperatur fərqi, yəni latitudinal temperatur qradiyenti (LTG), zəiflədikcə yay mövsümü daha uzun olur. Araşdırmaya görə, LTG hər bir dərəcə azaldıqda Avropada yay mövsümü təxminən 6 gün uzanır. Hazırkı proqnozlara əsasən, LTG 7 dərəcə azalacaq, bu isə yay mövsümünün 42 gün uzanmasına səbəb olacaq.

İnsanlara Təsiri

Yayın uzanması ilk baxışda xoş görünə bilər, lakin bu dəyişiklik ciddi problemlərə yol aça bilər. Uzun yay mövsümü istilik dalğalarının artmasına, yanğın riskinin yüksəlməsinə və insan sağlamlığına mənfi təsirlərə səbəb ola bilər. İstiliklə əlaqədar xəstəliklər və psixoloji problemlər artacaq. Ətraf mühitdə isə bu dəyişikliklər kütləvi nəsil tükənmələri və ekosistemlərin pozulması ilə nəticələnə bilər.

Ekspertlərin Rəyi

Araşdırmanın aparıcı müəllifi Celia Martin-Puertas deyir: 'Avropada yayların daha uzun və isti olduğunu uzun illərdir bilirik, lakin bunun dəqiq səbəbləri və nəticələri barədə qeyri-müəyyənliklər vardı. Bu tapıntılar göstərir ki, Avropanın hava şəraiti qlobal iqlim dinamikası ilə sıx bağlıdır.'

Çıxış Yolu

Alimlər xəbərdarlıq edirlər ki, bu dəyişikliklərin təsirlərini azaltmaq üçün ciddi tədbirlər görülməlidir. Emissiyaların azaldılması, iqlim dəyişikliyinin təsirlərinə uyğunlaşma və ətraf mühitin qorunması istiqamətində davamlı səylər tələb olunur. Əks halda, gələcək nəsillər üçün yay mövsümü sadəcə istirahət vaxtı deyil, ciddi problemlər dövrü olacaq.