Ulduzlararası Kometanın Gözlənilməz Sirləri

Ulduzlararası 3I/ATLAS kometası alimləri yenidən təəccübləndirdi. NASA-nın 'Swift' observatoriyası vasitəsilə aparılan müşahidələr zamanı alimlər, bu kometanın su buxarı buraxdığını aşkar ediblər. Bu kəşf, həyat üçün vacib kimyəvi komponentlərin yalnız Günəş sistemimizlə məhdudlaşmadığını göstərir.

NASA-nın Teleskopundan Tarixi Müşahidələr

Alimlər ultrabənövşəyi işıqdan istifadə edərək, kometadan yayılan su molekullarını müəyyən ediblər. Müşahidələrə görə, kometa saniyədə 40 kiloqram su buraxır. Bu, bir yanğın şlanqının dolu gücü ilə müqayisə edilə bilər. Bu su fəaliyyəti isə, kometa Günəşdən təxminən 2.9 astronomik vahid (Yerdən üç dəfə uzaq) məsafədə olarkən baş verib ki, bu da Günəş sistemindəki digər kometaların su fəaliyyətindən çox fərqlidir.

Alimlərin Açıqlamaları

Tədqiqatın rəhbəri, Auburn Universitetinin professoru Dennis Bodevits bildirib: 'Biz ulduzlararası kometada su aşkar etdikdə, əslində başqa bir planet sistemindən gələn bir mesajı şərh edirik. Bu, həyatın əsas kimyəvi tərkib hissələrinin Günəş sistemimizə xas olmadığını sübut edir.'

NASA-nın 'Swift' teleskopu, bu müşahidələri iyul və avqust aylarında iki müxtəlif sessiyada həyata keçirib. Teleskopun mövqeyi, Yer atmosferindən kənarda olması sayəsində, ultrabənövşəyi işığı daha dəqiq qəbul etməyə imkan verir.

3I/ATLAS: Qeyri-adi Xüsusiyyətlər

1 iyul 2025-ci ildə NASA-nın Çilidə yerləşən ATLAS teleskopu tərəfindən kəşf edilən 3I/ATLAS, alimlər üçün bir çox sürprizlər təqdim edib. Kometanın nüvəsinin minimal diametri 5 kilometr, kütləsi isə 33 milyard ton olaraq qiymətləndirilib. Bu, onu daha əvvəl kəşf olunan ulduzlararası obyektlərdən - 1I/Oumuamua və 2I/Borisovdan qat-qat böyük edir.

Harvard Universitetindən astronom Avi Loeb deyir: '3I/ATLAS kimi bir obyekt tapmadan əvvəl, biz 100000 Oumuamua ölçüsündə obyektlər kəşf etməli idik.' Kometanın böyük ölçüsü və kütləsi, onun qaz fəaliyyəti zamanı belə orbitdə sabit qalmasını izah edir.

İnsanlıq Üçün Əhəmiyyəti

3I/ATLAS kometası ulduzlararası obyektlərin bizə təqdim etdiyi məlumatların zənginliyini göstərir. Professor Bodevits qeyd edir ki, bu kəşf, planet sistemlərinin formalaşması və həyatın kimyəvi əsaslarının müxtəlifliyi haqqında anlayışlarımızı dəyişdirir.

Kometanın Günəş sistemimizdən çıxaraq 209000 km/saat sürətlə qalaktikaya qayıtması ərəfəsində, alimlər onun su buxarı fəaliyyətini daha yaxından müşahidə etmək üçün noyabr ayında yeni müşahidələr planlaşdırırlar. Hər bir yeni müşahidə, ulduzlararası obyektlərin təbiəti və onların keçmişi haqqında yeni suallar doğurur.