Ulduzlararası obyektlər nədir?

Ulduzlararası obyektlər (ISO) bizim Günəş sistemimizə başqa ulduz sistemlərindən daxil olan göy cisimləridir. Bu obyektlərdən üçü artıq müşahidə edilib: 2017-ci ildə Oumuamua, 2019-cu ildə 2I/Borisov və hazırda Günəş sistemimizin daxili hissəsinə daxil olan 3I/ATLAS.

ISO-ların Yer üçün təhlükəsi

Günəş sisteminin 4.6 milyard illik tarixi boyunca çox sayda ISO-nun sistemimizdən keçdiyi ehtimal edilir. Bəziləri Yerə çırpılmış ola bilər və qədim kraterlərin yaranmasına səbəb olmuşdur. Günümüzdə Günəş sisteminin daxili hissəsi daha sakit olsa da, ISO-ların hərəkətlərində heç bir azalma müşahidə edilmir. Bu, onların Yer üçün potensial təsir riskini artırır.

Yeni araşdırma nəyi ortaya qoyur?

Michigan Dövlət Universitetindən Darryl Seligman və həmkarlarının apardığı araşdırma ISO-ların Yerə təsir ehtimalını araşdırır. Araşdırmaya görə, ISO-ların əksəriyyəti iki əsas istiqamətdən gəlir: Günəş apiksi və qalaktik disk. Günəş apiksi Günəşin Süd Yolu boyunca hərəkət etdiyi istiqamətdir, bu da ISO-ların bu istiqamətdən daha çox gəlməsinə səbəb olur. Qalaktik disk isə Süd Yolu qalaktikasının ulduzlarla dolu düz regionudur, burada ISO-ların hərəkət ehtimalı yüksəkdir.

Fəsillər və təsir riski

Araşdırma göstərir ki, ISO-ların təsir riski fəsillərdən asılıdır. Yaz aylarında Yer Günəş apiksinə doğru hərəkət etdiyi üçün yüksək sürətli ISO-lar daha çox təsir edə bilər. Qışda isə Yer Günəş antapiksinə doğru yerləşdiyi üçün təsir ehtimalı daha yüksəkdir.

İnsanlar üçün nə deməkdir?

Araşdırmaya görə, ISO-ların təsir riski ekvatora yaxın bölgələrdə daha yüksəkdir. Şimal yarımkürəsində yaşayan insanların sayı çox olduğu üçün bu bölgə də bir qədər daha risklidir. Müəlliflər qeyd edirlər ki, bu nəticələr yalnız M-dwarf ulduz sistemlərindən gələn ISO-lar üçün keçərlidir, lakin digər ISO-lar üçün də oxşar dinamikalar tətbiq oluna bilər.

Gələcək müşahidələr nəyi dəyişəcək?

Bu araşdırma ISO-ların Yerə təsir ehtimalını müəyyənləşdirməklə astronomların gələcəkdə daha dəqiq müşahidələr aparmasına kömək edəcək. Vera Rubin Rəsədxanası və onun Legacy Survey of Space and Time layihəsi ISO-ların paylanması ilə bağlı daha çox məlumat əldə etməyə imkan yaradacaq.

ISO-lar haqqında anlayışımız yeni formalaşır. Bu araşdırma onların haradan gəldiyini, nə zaman təsir edə biləcəyini və hansı bölgələrdə daha çox risk yaratdığını izah edir. Gələcək müşahidələr bu nəticələri ya təsdiqləyəcək, ya da yeni perspektivlər açacaq.