ABŞ Ayda nüvə reaktoru qurmaq planları ilə kosmosda yeni bir dövrə qədəm qoyur. NASA-nın 2030-cu ilə qədər Ayda kiçik ölçülü nüvə reaktoru yerləşdirmək planı, uzunmüddətli insan məskənləri üçün davamlı enerji təmin etmək məqsədini daşıyır. Bu addım həm də gələcək Mars missiyalarını dəstəkləmək üçün mühüm bir sınaq meydanı olacaq.

Ayda Nüvə Enerjisi: Niyə Lazımdır?

Ayın şərtləri son dərəcə sərtdir. İki həftəlik gecələr və ekstremal temperatur dəyişiklikləri enerji təminatını çətinləşdirir. Professor Maykl Fitzpatrik izah edir: 'Ayda uzunmüddətli insan məskəni yaratmaq üçün nüvə enerjisi ən praktik həll yoludur. Günəş enerjisindən istifadə etmək mümkün olsa da, uzun gecələrdə böyük batareya ehtiyatı tələb olunur ki, bu da qeyri-mümkün hala gəlir.'

Texnologiya və Çətinliklər

Professor Fitzpatrik bildirib ki, nüvə reaktoru yeni bir texnologiya deyil. 'Kiçik ölçülü nüvə reaktorları konsepsiyası artıq mövcuddur. Əsas çətinlik, reaktorun Ayda təhlükəsiz şəkildə qurulması və işə salınmasıdır. Bu, mühəndislik baxımından ciddi bir sınaq olacaq.'

Reaktorun Ayda qurulması üçün modulların raketlə daşınması və yerində montajı tələb olunur. Fitzpatrik əlavə edir: 'Yer üzündə reaktorlar bir yerdə quraşdırılır və hərəkət etmir. Ayda isə bu proses daha mürəkkəb olacaq.'

Nüvə Yanacağının Təhlükəsizliyi

Nüvə yanacağı daşınma zamanı ciddi bir təhlükə yaratmır. Fitzpatrik deyir: 'Yanacaq hələ reaktorda işlək vəziyyətə keçmədiyi üçün radioaktivlik səviyyəsi minimaldır. Yanacaq daşınma zamanı kimyəvi maddə kimi davranır, nüvə partlayışı riski yoxdur.'

Ambisiyalı, Amma Realist Plan

NASA-nın məqsədi 100 kilovat gücündə kiçik bir reaktor qurmaqdır. Bu, yer üzündəki kommersiya reaktorlarından min dəfə kiçik gücə malikdir. Professor Fitzpatrik qeyd edir ki, bu miqyasda reaktorun dizaynı daha sadə və praktikdir: 'Bu, Ayda bir neçə onlarla insanın yaşaması üçün kifayət edəcək bir enerji mənbəyi olacaq. Gələcəkdə daha böyük məskənlər üçün əlavə reaktorlar quraşdırıla bilər.'

Kosmosda Yeni Yarış

Professor Fitzpatrik bu layihənin həm də yeni bir kosmik yarışın başlanğıcı olduğunu düşünür: 'Bir çox ölkə Ayda məskənlər qurmaq və resurslardan istifadə etmək üçün planlar hazırlayır. Bu yarışın həm rəqabətçi, həm də əməkdaşlıq yönümlü olmasını ümid edirəm.'

Ayda nüvə enerjisinin uğurla tətbiqi gələcək Mars missiyaları üçün də əsas olacaq. Bu texnologiyanın Ayda sınaqdan keçirilməsi, daha uzun və mürəkkəb Mars səyahətləri üçün mühüm təcrübə təmin edəcək.