Hindistan Kosmik Araşdırma Təşkilatı (ISRO) 6 yanvar tarixində Günəş müşahidə peyki Aditya-L1-i uğurla halo orbitinə daxil edib. Aditya-L1 peyki 127 gün ərzində Yerin 1.5 milyon kilometr uzağında yerləşən Günəş-Yer sisteminin L1 nöqtəsinə çatıb. Bu nöqtə peykin Günəşə fasiləsiz baxış imkanı verir və missiya 5 il davam edəcək.

Aditya-L1 Missiyasının Başlanğıcı

Aditya-L1 peyki 2 sentyabr 2023-cü ildə PSLV-C57 raketi ilə buraxıldı. İlk mərhələdə peyk Yer ətrafında 235 x 19500 km ölçülü elliptik orbitə daxil edildi. Sentyabrın 3-dən 18-dək peyk Yerə bağlı dörd orbital manevr həyata keçirdi və sonuncu manevrdən sonra 256 x 121973 km ölçülü yeni orbitə keçdi. Sentyabrın 19-dan etibarən peyk Günəş-Yer L1 nöqtəsinə doğru hərəkətə başladı və bu müddət ərzində məlumat toplama prosesinə start verildi.

Elmi Yük və Araşdırma Məqsədləri

Aditya-L1 peyki yeddi elmi yük daşıyır. Bu yükdən üçü Günəş küləyi, maqnit sahəsi və plazmanın analizi üçün in-situ ölçmələr aparır. Qalan dörd yük isə yumşaq və sərt rentgen spektrometrləri, Günəşin ultrabənövşəyi təsvir cihazları, spektropolarimetr və spektroskopiya cihazlarını əhatə edir. Bu cihazlar Günəşin xarici təbəqələrinin dinamikasını araşdırmaq üçün nəzərdə tutulub.

Kosmik Hava və Onun Əhəmiyyəti

Kosmik hava, Günəş və Yer arasındakı mühitin dəyişikliklərini ifadə edir. Kosmik hava şəraitinin Yerdəki və kosmosdakı sistemlərə təsiri tarixi hadisələrlə sübut olunub. Məsələn, 1859-cu ildə baş vermiş “Carrington hadisəsi” teleqraf sistemlərində ciddi problemlərə səbəb olmuşdu. Daha yaxın dövrdə, 2022-ci ilin fevralında SpaceX-in buraxdığı 40 Starlink peyki geomaqnit fırtına səbəbindən atmosferdəki müqavimət artışı ilə məhv oldu.

Beynəlxalq Əməkdaşlıq

Aditya-L1 missiyası ilə toplanacaq məlumatlar kosmik hava proqnozlarının dəqiqliyini artırmağa kömək edəcək. ISRO, missiya zamanı toplanan məlumatları dünya ilə bölüşəcəyini açıqlayıb. Bu yanaşma Hindistanın əvvəlki missiyalarında da müşahidə olunub. Məsələn, 2008-ci ildəki Chandrayaan-1 missiyası Ayda suyun mövcudluğunu kəşf etməyə kömək etmişdi.

Sonrakı Addımlar

Aditya-L1 missiyası beş il davam edəcək olsa da, peykin yanacaq ehtiyatlarına bağlı olaraq daha uzun müddət fəaliyyət göstərə biləcəyi gözlənilir. Bununla belə, ISRO növbəti missiyasını planlaşdırmalıdır ki, Günəş haqqında məlumatların toplanmasında fasilə yaranmasın.

Aditya-L1 missiyası Hindistanın kosmik elmlərə verdiyi önəmi bir daha sübut edir. Bu missiya, Günəş dinamikasını anlamaq üçün mühüm bir addım hesab olunur.