Yarasaların Külək Turbinləri ilə Qarşılaşdığı Təhlükə

Yarasalar dünyanın hər yerində, Antarktida istisna olmaqla, yaşayır və ekosistemlərdə mühüm rol oynayır. Onlar kənd təsərrüfatı zərərvericilərini məhv edir, meyvə toxumlarını yayır və bəzi bitkiləri tozlandırır. Məsələn, Meksika uzunburunlu yarasaları agave bitkisini tozlandırır ki, bu da tekila istehsalı üçün əsasdır. Lakin son illərdə külək turbinləri yarasalar üçün ciddi təhlükə mənbəyinə çevrilib. BMT-nin Ətraf Mühit Proqramına görə, hər il milyonlarla yarasa turbinlərin təsiri nəticəsində həlak olur. Məsələn, ABŞ-da bu rəqəm 500000-i aşır.

Texnologiya Həlləri: Ağıllı Sensorlar

Yarasaların külək turbinlərindən qorunması üçün müxtəlif texnologiyalar hazırlanır. ABŞ-da EchoSense şirkəti turbinlərə mikrofonlar quraşdıraraq yarasaların yüksək tezlikli səslərini dinləyir. Bu səslər aşkar edildikdə, turbinlər dayandırılır və yarasalar təhlükədən uzaqlaşa bilir. Bu metod, enerji istehsalını azaldan “ümumi dayandırma” strategiyasından fərqli olaraq, daha səmərəli hesab edilir. EchoSense-in araşdırmasına görə, bu sistem enerji itkisini 50% azaldıb, eyni zamanda yarasa itkilərini minimuma endirib.

Alternativ Yollar: Ultrasonik Maneələr

NRG Systems şirkəti turbinlərə ultrasonik səs yayıcılar quraşdıraraq yarasaları təhlükəli bölgələrdən uzaqlaşdırmağa çalışır. Bu sistem yarasaları dezorientasiya edərək onların turbinlərə yaxınlaşmasının qarşısını almağı hədəfləyir. Lakin bəzi araşdırmalar göstərir ki, bu texnologiya bəzi yarasa növlərinin marağını artıraraq əks təsir göstərə bilər. Buna görə də, ultrasonik maneələrin effektivliyini artırmaq üçün cihazların yerləşdirilməsi və bu texnologiyanın daha çox test edilməsinə ehtiyac var.

Ekoloji Məsuliyyət: Külək Enerjisinin İdarə Edilməsi

Külək enerjisi dünya elektrik istehsalının 8%-ni təşkil edir və təmiz enerji mənbəyi kimi mühüm rol oynayır. Lakin bu enerjinin ekoloji cəhətdən məsuliyyətli şəkildə idarə edilməsi vacibdir. Bat Conservation International təşkilatının baş elmi işçisi Winifred Frick vurğulayır ki, külək turbinlərinin yerləşdirilməsi və işlədilməsi zamanı yarasaların və digər canlıların təhlükəsizliyi nəzərə alınmalıdır. “Biz enerji istehsalını maksimuma çatdırmaq istəyirik, lakin bunu ekoloji məsuliyyətlə etmək lazımdır,” deyə Frick bildirir.