Elm və Kosmos
Alimlər Kainatın Yeni Formasını Açıqladılar
19
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsizMax Plank Təbiət Elmləri üzrə Riyaziyyat İnstitutunun alimləri, Inria Saclay mərkəzindən Klaudiya Fevola və Anna-Laura Zattelberger, Kainatın quruluşunu təsvir edən yeni riyazi modellər təqdim ediblər. Bu iş "Notices of the American Mathematical Society (NAMS)" jurnalında dərc edilib.
Alimlər "pozitiv geometriya" adlanan yeni bir istiqamətdə tədqiqatlar aparırlar. Bu sahə, riyaziyyat, elementar hissəciklər fizikası və kosmologiyanın kəsişməsində yaranıb. Pozitiv geometriya, klassik Feynman diaqramlarını əvəz edərək, çoxölçülü həndəsi obyektlərdən, məsələn, amplitudronlardan istifadə edir. Bu formalar, yüksək ölçülü məkanlarda həcmlərə əsaslanaraq hissəciklərin toqquşma ehtimallarını hesablamağa imkan verir.
Pozitiv geometriyanın metodları artıq kosmologiyada tətbiq olunur. Kosmoloji politoplar, ilkin böyük partlayışdan sonra kainatda baş verən hadisələri və kosmik fon şüalanmasındakı korrelyasiyaları təhlil etməyə kömək edir. Bu yanaşma, fizika qanunlarının başlanğıc dövrlərdə necə fəaliyyət göstərdiyini bərpa etməyə imkan verir.
Tədqiqatçılar vurğulayıblar ki, "pozitiv geometriya" hələ gənc bir sahə olsa da, həm riyaziyyat, həm də fizikanın fundamental tədqiqatlarına ciddi təsir göstərə bilər. Onların sözlərinə görə, bu yanaşma kainatın hər ölçəkdə - subatomdan kosmosa qədər - təbiətini anlamaq üçün universal bir dil ola bilər.
Daha əvvəl alimlər qara dəliklərin mənşəyinə dair sirri də həll etmişdilər.