Arktik dənizlərdə təhlükəli hissəciklər tapıldı

Rusiyanın Qubkin Universiteti və Uzaq Şərq Federal Universitetinin alimləri ilk dəfə olaraq avtomobil təkərləri və yolların mikrohissəciklərinin Şimal Buzlu Okeanı ekosisteminə təsirini araşdırıblar. Tədqiqat nəticələri göstərib ki, təkər aşınmasından yaranan mikrohissəciklər Arktikanın ən uzaq dənizlərinə qədər yayılaraq, dəniz heyvanlarının genomuna təsir edir və qida zənciri vasitəsilə insan orqanizminə daxil ola bilər.

Üçillik tədqiqatın nəticələri

Alimlər üç il ərzində Barens, Peçora, Karsk, Laptev, Şərqi Sibir və Çukotka dənizlərində mikropartikulların nümunələrini təhlil ediblər. Sibir çaylarının axını və dəniz cərəyanları ilə okeana daxil olan hissəciklərin tərkibində yalnız polimerlər və qatranlar deyil, həmçinin asfalt, yanacaq, yağlar və boya qalıqları aşkar edilib. Bu hissəciklərin orta ölçüsü 1,2 x 1,1 mm təşkil edib.

"Arktikanın kənar dənizləri bütün planetin iqlim prosesləri üçün kritik əhəmiyyət daşıyır və onların ekosistemi Yer kürəsinin ən həssaslarından biridir", - deyə Qubkin Universitetinin Sənaye Ekologiyası kafedrasının müdiri Yelena Mazlova bildirib.

Ekosistemə və insan sağlamlığına təsirlər

Araşdırmalara görə, təkər hissəcikləri zooplankton üçün qida mənbəyinə çevrilir. Zooplanktonu isə balıqlar, quşlar və dəniz məməliləri istehlak edir. Bu heyvanların çoxu insan rasionunun bir hissəsidir. Çirkləndirici komponentlər DNT biosintezini pozur, mutasiyalara, böyümənin ləngiməsinə və heyvanlarda şişlərin yaranmasına səbəb olur.

Gələcək tədqiqat istiqamətləri

Mazlova qeyd edib ki, bu mikrohissəciklərin fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi onların emalı yollarını tapmaq üçün imkanlar yarada bilər. Bu, tədqiqatın növbəti mərhələsi olacaq.

Arktik dənizlərin ekosisteminin qorunması üçün bu cür tədqiqatların davam etdirilməsi və çirklənmənin qarşısını almaq üçün yeni texnologiyaların tətbiqi vacibdir.