Asteroid 2024 YR4-un kəşfi və ilkin narahatlıqlar

Asteroid 2024 YR4 ilk dəfə 27 dekabr 2024-cü ildə Çilidəki ATLAS teleskopu tərəfindən kəşf edilib. Əvvəlcə bu asteroidin Yerə çarpma ehtimalı 1 faiz olaraq hesablanmışdı. Daha sonra bu rəqəm 3.1 faizə qədər yüksəldi və o, tarixdə ən təhlükəli kosmik obyektlərdən biri kimi qiymətləndirildi. Lakin daha çox müşahidə edildikcə, Yerə çarpma ehtimalı demək olar ki, sıfıra endi. Bununla belə, Ay üçün təhlükə hələ də qalmaqdadır.

Ay üçün artan risk

NASA-nın Cənubi Kaliforniyadakı Jet Propulsion Laboratory (JPL) mərkəzinin araşdırmaları nəticəsində asteroidin 22 dekabr 2032-ci ildə Ayı vurma ehtimalı 4.3 faiz olaraq yenilənib. Bu tarixdə asteroidin Ayın yaxınından, təxminən 0.00007 astronomik vahid (AU) məsafədən keçəcəyi proqnozlaşdırılır.

Planetar alim Dr. Andrew Rivkin bu mövzuda belə deyib: 'Asteroidin orbitinin dəqiqləşdirilməsi Yerə çarpma ehtimalını azaltdı, lakin Ay üçün risk artdı. Ayı vurarsa, bu, həqiqətən möhtəşəm bir təsir ola bilər.'

İnsanlar və texnologiyalar üçün mümkün təsirlər

Asteroidin Ayı vurması Yer üzündə görünən meteor yağışlarına səbəb ola bilər. Avropa Kosmik Agentliyinin Planetar Müdafiə Ofisinin rəhbəri Richard Moissl bildirib: 'Bu təsir Ayda yeni bir krater yaradacaq və hətta Yerə yeni Ay meteoritləri düşə bilər, lakin bunlar təhlükəli olmayacaq.'

Fizika professoru Paul Wiegert-in araşdırmasına görə, bu təsir Ayda təxminən 1 kilometr diametrində krater yarada bilər və 6.5 meqaton TNT ekvivalentində enerji sərbəst buraxa bilər. Eyni zamanda, Ay materialının Yerə doğru yayılması peyklər və kosmik missiyalar üçün ciddi təhlükə yarada bilər. Araşdırma qrupu qeyd edib: 'Ay materialının Yerə yaxın orbitdəki peyklərə təsiri illər, hətta onilliklər boyu davam edə bilər.'

NASA-nın müdafiə planları

NASA asteroidin Ayı vurma ehtimalını azaltmaq üçün müxtəlif müdafiə tədbirlərini nəzərdən keçirir. Bunlara asteroidin orbitini dəyişdirmək üçün nüvə silahı istifadə etmək də daxildir. Lakin bu tədbirlərin həyata keçirilməsi asteroidin yenidən görünəcəyi 2028-ci ildə daha dəqiq müşahidələrdən sonra mümkün ola bilər.

Asteroidin ölçüsü və orbitinin daha dəqiq təyin edilməsi üçün JWST teleskopu ilə müşahidələr aparılır. JWST-nin 2026-cı ildə asteroidin ölçüsünü daha dəqiq təyin edəcəyi gözlənilir. Dr. Rivkin bu barədə deyib: 'Bu müşahidələr gələcəkdə daha təcili asteroid təhlükələri üçün ən yaxşı yanaşmaları müəyyənləşdirməyə kömək edəcək.'

Nəticə

Asteroid 2024 YR4-un Ayı vurma ehtimalı hələ də tamamilə aradan qaldırılmayıb. Bu təsir Ayda yeni kraterlər yarada, Yer üzündə meteor yağışlarına səbəb ola bilər. Lakin NASA və digər kosmik agentliklər bu potensial təhlükəni azaltmaq üçün qabaqlayıcı tədbirlər görür. Asteroidin gələcək müşahidələri onun orbitini daha dəqiq təyin etməyə və mümkün təsirlərdən qorunmağa kömək edəcək.