Ayın səthindəki kraterlərdə asteroidlərin qalıqlarını mədən etmək, kosmik resursların əldə edilməsində yeni və maraqlı bir yanaşma kimi təklif olunur. Bu barədə Jayanth Chennamangalam və həmkarlarının yeni elmi məqaləsində danışılır. Məqalədə qeyd olunur ki, Ayın səthindəki böyük kraterlər (1 km və daha böyük diametrə malik olanlar) bu qalıqları əhəmiyyətli dərəcədə ehtiva edə bilər. Simulyasiyalar göstərir ki, asteroid Ayın səthinə kifayət qədər yavaş sürətlə, təxminən 12 km/s sürətlə çırpıldıqda, onun materialının böyük bir hissəsi sağ qalır və kraterin ətrafına səpələnir. Bu material bəzi hallarda səthdəki brekçiya (qarışıq süxur) arasında dağılsa da, bəzi hallarda mərkəzdə dəyərli bir bərk material kimi toplanır.

Tədqiqatçılar Ay kraterlərindəki ehtiyatların potensial miqdarını hesablamaq üçün Martin Elvis-in asteroidlərin resurs baxımından iqtisadi faydalılığını müəyyənləşdirmək üçün hazırladığı bir tənliyi təkmilləşdiriblər. Bu yeni yanaşmada asteroidlərin Ay səthinə çırpıldıqdan sonra sağ qalma ehtimalı və kraterlərin resurs baxımından iqtisadi dəyəri kimi faktorlar nəzərə alınır. Məlum olub ki, M-tipli asteroidlər (platin qrupu metallarını ehtiva edənlər) Ay səthindəki kraterlərdə daha çox dəyərli material saxlaya bilər. Bu tip asteroidlərin 25%-nin Ayın səthinə çırpıldıqdan sonra sağ qalma ehtimalı var. Su ehtiva edən C-tipli asteroidlər üçün isə bu göstərici daha aşağıdır – cəmi 8,3%.

Elmi məqalədə mühəndislik problemlərinin öhdəsindən gəlməyin mümkünlüyü yüksək qiymətləndirilir. Həm asteroidlərin, həm də Ayın səthindəki materialların mədən edilməsi ilə bağlı texniki çətinliklərin həll edilə biləcəyinə inam ifadə olunur. Lakin iqtisadi baxımdan bütün kraterlərdən materialların tamamilə çıxarılmasının mümkün olmayacağı da vurğulanır. Ayın zəif cazibə qüvvəsinin mədən işlərini asanlaşdırdığı halda, materialların yenidən kosmosa qaytarılması prosesini çətinləşdirə biləcəyi qeyd olunur.

Tədqiqatçılar, Ayın ətrafında yüksək dəqiqlikli kameralı bir peyk yerləşdirərək kraterlərdəki materialların mövcudluğu ilə bağlı fərziyyələri yoxlamağı təklif edirlər. Əgər bu fərziyyələr təsdiqlənərsə və bu materiallara iqtisadi tələbat kifayət qədər yüksək olarsa, Ayda mədən işləri asteroidlərdə mədən işlərindən daha üstün bir seçim kimi görünə bilər.