Avqustun 1-də Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya (BKS) uçuş edən Crew-11 astronavtları kosmosda kənd təsərrüfatı sahəsində yeni bir mərhələyə qədəm qoydular. Onlar VEG-03 təcrübəsi çərçivəsində xüsusi hazırlanmış toxum yastıqları ilə təchiz edilmiş bitki yetişdirmə materiallarını da özləri ilə apardılar. Bu təcrübə astronavtların qidalanmasını təmin etməklə yanaşı, onların psixoloji vəziyyətlərinə də müsbət təsir göstərməyi hədəfləyir.

VEG-03 MNO adlı bu layihədə astronavtlar toxum kitabxanasından seçim edərək wasabi xardal yarpaqları, qırmızı rus kələmi və dragoon kahı kimi bitkiləri yetişdirəcəklər. Bu proses "Veggie" adlanan və əl baqajı ölçüsündə olan bir kamerada həyata keçirilir. Sistem bitkilərin böyüməsi üçün qırmızı, mavi və yaşıl LED işıqlarından istifadə edir. Bitkilərin böyüməsi üçün şərait yaradan çevik və şəffaf "bellows" adlı divarlar isə mikroqravitasiya mühitində bitkilərin inkişafını təmin edir.

Astronavtlar toxumları xüsusi hazırlanmış parça "toxum yastıqları"na əkirlər. Bu yastıqlar gil əsaslı xüsusi bir mühit və nəzarətli buraxılış gübrəsi ilə doldurulub. Gildən istifadə su və havanı köklərə bərabər şəkildə paylamağa kömək edir. Əkin prosesi zamanı heyət üzvləri bitkiləri izləyir, su əlavə edir və böyümə prosesini mütəmadi olaraq fotoşəkillərlə sənədləşdirirlər. Məhsul yığımı zamanı təzə tərəvəzlərin bir hissəsi astronavtlar tərəfindən nümunə kimi yeyilir, digər hissəsi isə Yerə qaytarılaraq qida tərkibi və təhlükəsizliyi baxımından analiz edilir.

Bu layihə kosmosun öyrənilməsi üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Astronavtlar Ay və Mars kimi uzaq missiyalara getdikcə təzə qida daha vacib olacaq. NASA, uzunmüddətli kosmik səyahətlərdə astronavtların qida rasionuna müxtəliflik qatmaq və onlara öz qidalarını yetişdirmək imkanı vermək üçün müxtəlif bitki növlərinin təsdiqlənməsini planlaşdırır.

Eyni zamanda, bu texnologiya Yer kürəsində kənd təsərrüfatı metodlarının inkişafına da töhfə verə bilər. Kosmosdakı çətin şəraitdə bitki yetişdirmə üsulları yerüstü kənd təsərrüfatının inkişafı üçün istifadə edilə bilər. Məsələn, "Veggie"də tətbiq olunan metodlar yaşlılar və ya əlillər üçün bağçılıq terapiyası proqramlarına uyğunlaşdırıla bilər və ənənəvi bağçılıq metodlarına çıxışı olmayan insanlara yeni imkanlar təqdim edə bilər.