Bu ilin 26 iyununda ABŞ-ın Atlanta şəhərində göydə nəhəng bir alov topu görünüb. Bu, atmosferə daxil olan və təxminən 48 min kilometr/saat sürətlə hərəkət edən bir meteor idi. Atmosferə daxil olduqdan sonra meteor havada parçalanıb və təxminən 20 ton TNT enerjisinə bərabər enerji yayılıb. Parçalardan biri, pomidor böyüklüyündə olan bir fragment, bir vətəndaşın evinin damını deşərək birbaşa onun qonaq otağının döşəməsinə düşüb və evin bəzi hissələrinə zərər vurub.

Gürcüstan Universitetinin geoloqları dərhal McDonough soyadlı ev sahibinin evinə gələrək həmin fragmenti götürüblər. Onlar optik və elektron mikroskoplarla analiz edərək bu kosmik "qonağın" adi bir meteor deyil, qədim dövrlərin şahidi olduğunu müəyyən ediblər. Fragmentin yaşı 4,56 milyard ildən çoxdur, yəni Yer kürəsinin yaşından təxminən 20 milyon il böyükdür.

Qədim asteroidlərdən bir parça

Araşdırmalar hələ ilkin mərhələdədir, lakin fragmentin "adi kondrit" olduğu təsdiqlənib. Bu, Yerə çatan ən yayğın metal az olan meteoritlərdən biridir. Bu parçalar, Günəş sisteminin ilk mərhələlərində, təxminən 4,5 milyard il əvvəl yaranmış qədim asteroidlərin hissələridir. Qədim kosmik materiallar olan bu parçalar, planetar sistemimizin tarixi haqqında dəyərli məlumatlar təqdim edə bilər.

Necə Yerə düşüb?

Mütəxəssislər hesab edirlər ki, meteor təxminən 470 milyon il əvvəl daha böyük bir asteroidin parçalanmasından yaranıb. Bu parçalar milyonlarla il ərzində Günəş ətrafında dövr edib. Bəzən bu kimi parçalar Yer kürəsinin orbitini kəsişərək atmosferə daxil olur və nadir hallarda Yer səthinə çata bilir.

Kosmik toz döşəmədə

Gürcüstan Universitetinin məlumatına görə, meteorun atmosferə daxil olması supersonik sürətlə qeydə alınıb və şimal-şərqdən cənub-qərbə doğru dəfələrlə səs partlayışları (boom sonik) baş verib. McDonough adlı ev sahibinin qonaq otağında meteorun düşmə anında üç ayrı səs eşidilib: birincisi damla toqquşma, ikincisi kiçik bir səs konusunun yaranması və üçüncüsü döşəməyə toqquşma. Meteorun döşəməyə çarpması zamanı kifayət qədər enerji yayılıb ki, bu da materialın bir hissəsini toza çevirib. Evin sahibi günlər sonra hələ də döşəmədə kosmik toz qalıqlarını tapdığını bildirib.

Araşdırmalar davam edir

Meteor, "McDonough" adlandırılaraq, əlavə analiz üçün Gürcüstan Universitetində saxlanılacaq. Scott Harris meteorun tərkibi, sürəti və dinamikası haqqında ətraflı məqalə hazırlamağı planlaşdırır. Bu məlumatlar alimlərə daha böyük və təhlükəli asteroidlərin Yerə təsir ehtimalını daha yaxşı qiymətləndirməyə kömək edəcək.

Meteorun Yer kürəsinə düşməsi həm elmi araşdırmalar, həm də potensial təhlükələrə diqqət yetirmək baxımından əhəmiyyətli bir hadisədir.