Çip bazarındakı paradoks: artım və böhran

Dünyada çiplərə olan tələbin artması qlobal yarımkeçirici sənayesində paradoks yaradır. Cənubi Koreyada çip istehsalçısı SK Hynix rekord mənfəət əldə edir, lakin Avropa avtomobil sənayesi ehtiyatların tükənməsi səbəbindən istehsalın dayanma təhlükəsi ilə üzləşir.

SK Hynix: Rekord mənfəət və sürətli artım

SK Hynix 2025-ci ilin üçüncü rübündə 11.4 trilyon von (təxminən 8 milyard dollar) əməliyyat mənfəəti ilə rekord göstəriciyə çatıb. Şirkətin gəlirləri illik 62% artaraq 24.4 trilyona yüksəlib. SK Hynix, Nvidia üçün yüksək bant genişliyinə malik yaddaş çipləri istehsal edir və 2026-cı ilin istehsalını artıq tamamilə satıb. Şirkət yeni HBM4 çiplərini 2025-ci ilin sonuna qədər bazara təqdim etməyi planlaşdırır.

Avropada böhran: Çip çatışmazlığı

Bu arada, Avropa avtomobil sənayesi kritik bir vəziyyətə düşüb. Avropa Avtomobil İstehsalçıları Assosiasiyası (ACEA) xəbərdarlıq edib ki, çip çatışmazlığı istehsal xəttlərinin bir neçə gün ərzində dayanmasına səbəb ola bilər. Problemin əsas səbəbi Çin hökumətinin Nexperia çiplərinin ixracını dayandırmasıdır. Nexperia fabriklərinin bir hissəsi Avropada yerləşsə də, istehsalın 70%-i Çində paketlənir. Bu məhdudiyyət avtomobil sənayesini ciddi şəkildə sarsıdır.

Alternativ çözümlər axtarılır

Mercedes kimi nəhəng avtomobil istehsalçıları qlobal səviyyədə alternativ çip mənbələri tapmağa çalışır. Lakin yeni istehsal gücü qurmaq aylar tələb edir. Nissan şirkətinin İcraçı Performans Direktoru Guillaume Cartier bildirib ki, onların ehtiyatı yalnız noyabrın ilk həftəsinə qədər yetərli ola bilər.

Çin və Avropa arasında gərginlik

Çin prezidenti Şi Cinpin nadir torpaq materiallarının ixracını da məhdudlaşdıraraq vəziyyəti daha da gərginləşdirib. Bu materiallar avtomobil elektronikası üçün həyati əhəmiyyətlidir. Çin nümayəndə heyəti Brüsselə danışıqlar üçün gəlməyə hazırlaşır, lakin müşahidəçilər Pekinin sərt diplomatik yanaşmasının Avropa iqtisadiyyatına təsir göstərə biləcəyindən narahatdır.

Çip böhranı Avropa avtomobil sənayesini sınağa çəkir və qlobal tədarük zəncirlərindəki həssaslığı bir daha ortaya qoyur.