Giriş

NASA-nın TechLeap Prize proqramı çərçivəsində Mars Atmosfer Reaktoru ilə İstehlak Materiallarının Sentezi (MARS-C) layihəsi üçün 500000 ABŞ dolları məbləğində qrant ayrılıb. Layihə Southwest Research Institute (SwRI) və Texas Universiteti San Antonio (UTSA) tərəfindən dəstəklənir. Bu araşdırma gələcək Ay və Mars missiyaları üçün eksperimental elektrolizer texnologiyasını test etməyi hədəfləyir.

Parabolik Uçuşlar və Tətbiqləri

Parabolik uçuşlar NASA, tədqiqat agentlikləri və akademik institutlar tərəfindən qısamüddətli mikroqravitasiya simulyasiyası üçün istifadə olunur. Uçuş zamanı təyyarə zəng formalı bir trayektoriya həyata keçirir: əvvəlcə yuxarı qalxır, sonra düz uçur və ardından aşağıya doğru enir. Bu proses, sərnişinlər və eksperimentlər üçün təxminən 20 saniyəlik çəkisizlik təmin edir. Hər missiyada adətən 15-20 parabolik uçuş həyata keçirilir ki, bu da davamlı məlumat toplamağa imkan verir.

Elektrolizer Texnologiyası

Elektrolizerlər elektrik cərəyanı ilə suyu hidrogen və oksigen molekullarına ayırır. Yer üzündə bu texnologiya nəqliyyat vasitələri üçün yanacaq, bərpa olunan enerji və gübrə istehsalı kimi sahələrdə geniş istifadə olunur. Beynəlxalq Kosmik Stansiyada (ISS) elektrolizerlər ekipaja nəfəs almaq üçün oksigen təmin edir, hidrogen isə kosmosa atılır. Gələcək Ay və Mars missiyaları üçün isə bu texnologiyanın daha geniş tətbiqi nəzərdə tutulur. Məsələn, Ay və Marsda istehsal olunan hidrogen yanacaq kimi istifadə edilərək Yerdən göndərilən ehtiyatlara ehtiyacı azalda bilər.

Tədqiqatın Əsas Məqsədi

SwRI layihə rəhbəri Kevin Supak bildirir ki, aşağı qravitasiya mühitlərində qaz baloncuklarının elektrolizerlərdə davranışı Yer üzündəkindən fərqlidir. Bu, kimyəvi proseslərdə qarışıq problemlər yaradır. Tədqiqatın məqsədi bu boşluğu doldurmaqdır.

Nəticə

Bu texnologiyanın Ay və Mars missiyalarında necə tətbiq ediləcəyi hələ tam bilinmir. Lakin bu araşdırmalar gələcəkdə kosmik səyahətlərin inkişafına mühüm töhfə verə bilər.

Son Söz

Elm və texnologiya sərhədləri genişləndirməyə davam edir. Gözlərimizi yuxarıya dikib yeni kəşflər etməyə davam edək!