Ay və Yer arasındakı orbitlərin sirri: Elmi kəşf dünyanı heyrətləndirir

Ay və Yer arasında orbitlərin sirri açılır

Ay və Yer arasında yerləşən cis-Ay məkanı kosmik tədqiqatların yeni sərhədidir. Lakin bu məkanın mürəkkəb cazibə qüvvələri orbitdə qalmağı olduqca çətinləşdirir. Lawrence Livermore Milli Laboratoriyasının (LLNL) alimləri bu problemi həll etmək üçün 1 milyon orbitdən ibarət açıq mənbəli məlumat bazası və proqram təminatı hazırlayıblar. Bu, gələcək kosmik missiyalar üçün 'qızıl standart' kimi qəbul edilə bilər.

Üç cisim problemi: Elm və xaos

Fizikada 'üç cisim problemi' kimi tanınan fenomen, Ay-Yer-Günəş sistemində orbitlərin niyə belə mürəkkəb olduğunu izah edir. Üç cisim bir-birinə cazibə qüvvəsi tətbiq etdikdə, sistem xaotik hala gəlir. Hətta kiçik cazibə dəyişiklikləri və ya günəş fırtınaları kimi təsirlər orbitlərin qeyri-sabitliyinə səbəb ola bilər.

LLNL alimləri bu çətinliklərin öhdəsindən gəlmək üçün 1980-ci il yanvarın 1-də Günəş, Yer və Ayın mövqeyini başlanğıc nöqtəsi kimi qəbul edərək altı illik simulyasiya apardılar. Bu simulyasiya zamanı cazibə qüvvələri, Günəş və Yerin radiasiya təzyiqləri kimi amillər nəzərə alındı. Nəticədə, 1 milyon orbitdən yalnız 9.7%-nin sabit olduğu müəyyən edildi.

Sabitlik adaları: Lagrange nöqtələri

Sabit orbitlərin böyük hissəsi Lagrange nöqtələrində, xüsusilə də Ay-Yer sisteminin L4 və L5 nöqtələrində yerləşir. Bu nöqtələr cazibə 'dayanacaqları' kimi tanınır və gələcəkdə kosmik infrastruktur, məsələn, Ay Qapısı (Lunar Gateway) üçün əlverişli yerlərdir. Eyni zamanda, Yerə nisbətən 5 qat uzaqda yerləşən orbitlərdə də sabitlik müşahidə edilib. Bu orbitlər nə Yerin, nə də Ayın cazibəsinə tamamilə tabe olmur və bu da onları daha sabit edir.

İnsanlıq üçün nə deməkdir?

Bu yeni məlumat bazası kosmik tədqiqatlarda inqilab edə bilər. Milli kosmik agentliklər və hətta hərbi qurumlar bu məlumatları gələcək missiyalarında əsas planlaşdırma aləti kimi istifadə edə bilərlər. Məlumat bazası, həmçinin, naviqasiya proqramlarının və orbit planlaşdırma sistemlərinin sınaqdan keçirilməsi üçün də vacib rol oynayacaq. Alimlər ümid edirlər ki, bu məlumatlar gələcəkdə kosmik missiyaları asanlaşdıracaq və insanlığın Ay ətrafındakı varlığını genişləndirməsinə kömək edəcək.

Beləliklə, bu cür tədqiqatlar yalnız elmi maraqlar üçün deyil, həm də kosmosda insan həyatını davam etdirmək üçün mühüm əhəmiyyətə malikdir.