İnnovativ Beton Batareya Texnologiyası

MIT alimləri 'ec³' adlanan yeni beton batareya texnologiyasını inkişaf etdirərək onun enerji tutumunu 10 dəfə artırıblar. Bu texnologiya, binaları, körpüləri və hətta səkiləri nəhəng enerji saxlama qurğularına çevirmək potensialına malikdir.

'ec³' (electron-conducting carbon concrete) adlı material, sement, su, maye elektrolit və nanoskopik karbon qara tozunun qarışığından hazırlanır. Qarışıq özündə elektrik yükünü daşıya bilən sıx, keçirici bir şəbəkə formalaşdırır. Beton halında isə bu material, elektrik enerjisini saxlamaq və lazım olduqda buraxmaq qabiliyyətinə malikdir.

Günəş və Külək Enerjisinin Saxlanması

Bu yeni texnologiya 'superkapasitiv enerji saxlanması' konseptinə əsaslanır. Alimlər onun, günəş və ya külək enerjisi kimi bərpa olunan enerji mənbələrinin ən böyük çətinliklərindən birinə - enerjinin günəş olmadıqda və ya külək əsəndə necə saxlanılacağı probleminə cavab ola biləcəyinə inanırlar.

Yeni araşdırmanın nəticələri 29 sentyabr 2025-ci ildə 'Proceedings of the National Academy of Sciences' jurnalında dərc edilib. Araşdırmaya görə, 5 kubmetr 'ec³' materialı artıq 10 kilovat-saat elektrik enerjisi saxlaya bilir. Bu, orta bir evin bir günlük enerji ehtiyacını ödəmək üçün kifayətdir. İki il əvvəl bu səviyyəni əldə etmək üçün materialın həcmi doqquz dəfə çox olmalı idi.

Ekoloji və Texnoloji Üstünlüklər

Alimlər bu nəticəni elektrolitin karbon şəbəkəsi ilə qarşılıqlı təsirini daha yaxşı başa düşməklə və materialın hazırlanma prosesində dəyişikliklər etməklə əldə ediblər. İndi elektrolit su ilə birbaşa qarışıma əlavə olunur, bu isə daha qalın və enerji baxımından sıx beton təbəqələri hazırlamağa imkan verir.

Bundan əlavə, müxtəlif elektrolit növləri, o cümlədən dəniz suyu da sınaqdan keçirilib və bir neçə uyğun variant aşkar edilib. Ən yaxşı nəticələr dezinfeksiyaedici maddələrdə istifadə olunan ammonium duzlarının və sənaye proseslərində geniş istifadə olunan keçirici həlledici asetonitrilin qarışığından əldə edilib.

Real Dünyada Tətbiqlər

Bu material artıq Yaponiyada qarlı hava şəraitində səkiləri qızdırmaq üçün sınaqdan keçirilib. Bu, yol duzuna ekoloji alternativ ola bilər. Komanda, həmçinin 'çoxfunksiyalı beton' anlayışı üzərində işləyir. Belə beton yalnız enerji saxlamaqla kifayətlənmir, həm də atmosferdən karbon qazını mənimsəyə və özünü təmir edə bilər.

Gələcəkdə bu texnologiya öz enerjisini istehlak edən evlərdən tutmuş elektrik avtomobillərini şarj edə bilən parkinq yerlərinə və yollara qədər müxtəlif sahələrdə tətbiq oluna bilər.

'Beton kimi qədim bir materialı götürüb ona tamamilə yeni bir funksiya verdiyimizi görmək bizi həyəcanlandırır,' deyə araşdırmanın həmmüəllifi, Kornell Universitetinin materiallar elmi və mühəndislik üzrə dosenti Ceyms Uiver bildirib. 'Biz müasir nanosiyanı bəşər sivilizasiyasının qədim tikinti materialı ilə birləşdirərək həyatımızı yalnız dəstəkləyən deyil, həm də gücləndirən infrastruktur yaradırıq.'