Elm və Kosmos
Böyük Partlayış: Kainatın Başlanğıcı Harada və Necə Formalaşdı?
81
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsizBöyük Partlayışın Mahiyyəti
Böyük Partlayış haqqında danışarkən ən çox verilən suallardan biri budur: 'Əgər kainat genişlənirsə, o nəyi genişləndirir və haradan başlayıb?' Bu suallar sadə görünsə də, onların cavabı bizi kainatın başlanğıcına aparır və insan təsəvvürünün hüdudlarını aşır.
Böyük Partlayışın mərkəzi yoxdur. O, kainatın hər bir nöqtəsində baş verən və məkanı genişləndirən bir hadisə idi. Bu, sadəcə bir məkan hadisəsi deyil, zamanın və məkanın özünün başlanğıcı idi. Böyük Partlayış, məkanın bir nöqtədən başlayaraq genişlənməsi deyil, məkanın özünün genişlənməsi idi.
Analogiyaların Məhdudluğu
Böyük Partlayışı izah etmək üçün tez-tez analoqlar istifadə edilir. Məsələn, şarın üzərinə çəkilmiş qalaktikaların şar şişdikcə bir-birindən uzaqlaşması və ya bir çörəyin içindəki kişmişlərin çörək bişdikcə bir-birindən uzaqlaşması kimi. Lakin bu analoqların məhdudluğu var. Çünki şarın bir mərkəzi və kənarı var, çörəyin isə qabığı mövcuddur. Amma kainatın nə mərkəzi, nə də kənarı var.
Böyük Partlayış Harada Baş Verdi?
Böyük Partlayış kainatın hər bir nöqtəsində baş verdi. Bu, sadəcə bir məkan deyil, zamanın da başlanğıcı idi. Kainatın hər bir hissəsi bu hadisədə iştirak etdi. Bu, kainatın bir nöqtədən partlaması deyil, məkanın və zamanın özünün genişlənməsidir.
Əgər Böyük Partlayışın müəyyən bir yerdə baş verdiyini düşünsək, bu, yanlış bir təsəvvür yaradır. Çünki kainatın özü Böyük Partlayışla formalaşdı və genişləndi. Hər bir nöqtə, hər bir hissə bu hadisənin bir parçası oldu.
Kainat Nəyə Genişlənir?
Digər bir sual isə kainatın nəyə genişləndiyi ilə bağlıdır. Kainat heç bir şeyə genişlənmir, çünki kainatın kənarı yoxdur. Kainatın xaricində heç bir şey yoxdur, çünki kainatın özü bütün mövcud olanları əhatə edir. Hətta boşluq belə kainatın bir hissəsidir.
Bu anlayış insan təsəvvürünə yad görünə bilər. Lakin fizika və riyaziyyat bu fenomeni izah etmək üçün mövcuddur. Kainatı və onun genişlənməsini anlamaq üçün biz təsəvvürdən çox, riyazi modellərə güvənirik.
İnsan Beyninin Məhdudiyyəti
Kainatın genişlənməsi və Böyük Partlayış kimi mövzular insan beyninin qavrayış hüdudlarını aşır. Bu səbəbdən, bu anlayışları tam dərk etmək üçün elmin, xüsusilə də riyaziyyatın gücünə ehtiyacımız var. Riyaziyyat, kainatı anlamaq üçün ən güclü vasitələrdən biridir və bizə kainatın sirli mexanizmlərini açmağa kömək edir.
Kainatın genişlənməsi və Böyük Partlayışın mahiyyəti bizə göstərir ki, kainatın özü insan təsəvvüründən daha möhtəşəm və mürəkkəbdir. Bu, həm də kainatın nə qədər böyük və sirli olduğunu göstərir.