Buzun Altında Nələr Tapıldı? Alimləri Şoka Salan Kəşf

Buzun Səthində Su Təbəqəsi: Faradayın Kəşfi

Buzun səthində suyun mövcudluğu ilk dəfə məşhur fizik Maykl Faraday tərəfindən 1842-ci ildə müşahidə edilmişdi. Faraday bu fenomeni 'premelting' adlandırmışdı və bunun buz parçalarının bir-birinə yapışmasına səbəb olduğunu vurğulamışdı. O, bu fenomenin qar topunun formalaşması prosesini izah etdiyini bildirmişdi.

Yeni Kəşf: Amorf Buz Təbəqəsi

Elm adamları illərdir buzun səthindəki su təbəqəsinin tam izahını tapa bilmirdilər. Lakin Pekin Universitetindən bir qrup tədqiqatçı bu mövzuda yeni bir addım atıb. Onlar -153°C temperaturda yaranan amorf buz təbəqəsini (AIL) kəşf ediblər. Bu təbəqə maye kimi davranmasa da, kristal quruluşdan fərqli olaraq molekulların nizamsız yerləşdiyi bir forma yaradır.

Maşın Öyrənməsi və Mikroskopiya Texnikaları

Tədqiqatçılar maşın öyrənməsi çərçivəsindən istifadə edərək buzun strukturunu proqnozlaşdırıblar və bu proqnozları atom qüvvə mikroskopiyası (AFM) ilə əldə edilən müşahidələrlə müqayisə ediblər. Onların araşdırmaları göstərib ki, -152°C temperaturda protonların səthdəki nizamsızlığı və kiçik domenlər arasındakı sərhədlər molekulyar bağların zəifləməsinə səbəb olur. Bu zəiflik kristal quruluşun bir hissəsinin amorf təbəqəyə çevrilməsini tetikləyir.

İnsan Həyatına Təsiri

Bu fenomen yalnız akademik maraq doğurmur. Premelting buludların formalaşmasına təsir edir və buz üzərində sürüşmə kimi gündəlik həyatımızda müşahidə etdiyimiz hadisələri izah edir. Bundan əlavə, buzun səthindəki amorf təbəqə materialların, o cümlədən transplantasiya üçün nəzərdə tutulan orqanların və toxumaların donmuş formada saxlanılmasında mühüm rol oynaya bilər.

Çətinliklər və Yeni Perspektivlər

Faradayın müşahidələri elektrik kimi tez başa düşülmədi, çünki buzun səth strukturlarını tədqiq etmək kristalloqrafiya ilə mümkün deyil. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, mövcud texnologiyalar səthdəki strukturları araşdırmaqda məhdudiyyətlərə malikdir. Bununla belə, onların yeni kəşfi nanostrukturların və nizamsız interfeyslərin daha geniş tədqiqatına qapı açır.

Araşdırma 'Physical Review X' jurnalında açıq giriş formatında dərc edilib.