NASA-nın Juno missiyası Yupiterin aurorasında Callisto-nun izlərini ilk dəfə aşkar edib. Yupiter, Günəş sistemindəki ən güclü auroralara sahibdir və onun Galilean peykləri - Io, Europa və Ganymede - atmosferdə öz unikal auroral izlərini buraxırlar. Bu izlər "peykin izləri" adlanır və hər bir peykin Yupiterlə və kosmik mühitlə qarşılıqlı əlaqəsini izləyir.

Callisto-nun Avrora İzləri

Callisto-nun auroral izləri uzun müddət sirr olaraq qalmışdı. Hubble Kosmik Teleskopu ilə bir neçə cəhddən sonra belə bu peykin izləri aşkarlanmamışdı. Lakin, NASA-nın Juno missiyası bu sirri həll edib. Beynəlxalq bir alimlər qrupu, Yupiter atmosferində Callisto-nun auroral izlərini ilk dəfə təsdiqləyən bir araşdırma təqdim edib.

Tədqiqatın Əsas Faktları

Araşdırmaya Jonas Rabia rəhbərlik edib və Fransa, ABŞ və bir neçə beynəlxalq tədqiqat mərkəzindən alimlər iştirak ediblər. Callisto-nun auroral izlərini aşkar etmək üçün Juno-nun bir neçə elmi aləti - Magnetometr (MAG), Jovian Auroral Distributions Experiment (JADE) və Jovian Energetic Particle Detector Instrument (JEDI) istifadə olunub.

Tədqiqatın Çətinlikləri

Callisto-nun auroral izləri zəif olduğu üçün onları aşkarlamaq çətin idi. Bu izlər Yupiterin əsas auroral ovalının üstündə yerləşir. Juno-nun bu izləri təsbit etməsi üçün maqnit sahə xəttini keçməsi və Yupiterin polar bölgəsini müşahidə etməsi tələb olunurdu. Şans əsəri, 2019-cu ilin sentyabrında güclü günəş küləyi Yupiterin maqnitosferini aşağı enliklərə itələyərək bu izləri görünən etdi.

Elmi Əhəmiyyət

Bu tapıntı, Galilean peyklərinin hamısının Yupiterin maqnit sahəsində qalıcılıq izləri buraxdığını təsdiqləyir. Tədqiqatın nəticələri "Nature Communications" jurnalında 1 sentyabr 2025-ci ildə nəşr edilib.

Gələcək Perspektivlər

Bu kəşf Yupiterin peykləri və maqnit sahəsi arasındakı qarşılıqlı əlaqəni daha yaxşı anlamağa kömək edəcək. Juno missiyası, Yupiter və onun peykləri haqqında daha çox məlumat toplamaq üçün tədqiqatlarını davam etdirir.