Çernobıl Lavalarının Tərkibi və Mənşəyi

Çernobıl Atom Elektrik Stansiyasının (AES) dördüncü enerji blokunun dağıntılarından sonra yaranan və 'lava' adlandırılan maddə alimlərin diqqət mərkəzindədir. Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin kristalloqrafları bu maddənin nümunəsini araşdıraraq onun qeyri-sabit xüsusiyyətlərini ortaya çıxarıblar. Maddənin əsasən nüvə yanacağından (uran oksidi), istilik buraxan elementlərin zirkon örtüyündən və silikat materiallardan (serpentinit və beton) ibarət olduğu müəyyən edilib. Nüvə qəzasından sonra bu ərinti buxar boruları vasitəsilə aşağı mərtəbələrə axaraq sərtləşmiş və vulkanik lavaya bənzəyən bir maddəyə çevrilmişdir.

İki Fərqli Lava Növü

Tədqiqatçılar 'lava' maddəsini kimyəvi tərkibinə görə iki əsas növə - qara və qəhvəyi lavaya bölüblər. Bu növlər uran konsentrasiyası və daxilindəki hissəciklərin miqdarı ilə fərqlənir. Lakin hələ də sual açıq qalır: bu rəng fərqləri bir ərintinin müxtəlif qatlara ayrılması nəticəsində yaranıb, yoxsa ərazidə iki müstəqil ərinti ocağı mövcud olub?

Kimyəvi Qeyri-Sabitlik

Alimlər həmçinin Radium İnstitutunda 1990-2011-ci illər arasında saxlanılan nümunələrdə yaranan sarı örtüyü də araşdırıblar. Bu örtük, maddənin laboratoriya şəraitində belə kimyəvi sabitliyini itirdiyini göstərir. 'Bizim vəziyyətdə hətta yeraltı suların olması belə tələb olunmadı - sadəcə atmosfer rütubəti kifayət etdi. Bu, Çernobıl lavalarının xarici təsirlərə nə qədər həssas olduğunu və belə obyektlərin ekoloji təhlükəsizliyini təmin etmək üçün nə qədər ciddi nəzarət tələb etdiyini göstərir,' - deyə tədqiqatın müəlliflərindən biri, Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin kristalloqrafiya kafedrasının professoru Vladislav Gurji bildirib.

Ekoloji Təhlükəsizlik Çağırışları

Bu araşdırma göstərir ki, Çernobıl AES-dəki nüvə qəzasının nəticələri hələ də ciddi ekoloji təhlükələr yaradır. Maddənin qeyri-sabitliyi onun təbiətə və insan sağlamlığına potensial təsirlərini artırır. Bu səbəbdən, belə obyektlərə daha ciddi nəzarət və təhlil tələb olunur.