Kanadada yerləşən CHIME (Kanada Hidrogen İntensivlik Xəritəçəkmə Eksperimenti) radio teleskopu 16 mart 2025-ci ildə indiyə qədər qeydə alınmış ən güclü radio siqnalını aşkar edib. Bu siqnal "RBFLOAT" (Radio-Brightest Flash of All Time) adlandırılaraq astronomiya elminin yeni bir mərhələsinə işıq salıb. Siqnalın gücü o qədər yüksək olub ki, ilkin mərhələdə onun radio tezlik müdaxiləsi olduğu düşünülüb. Lakin daha sonra aparılan araşdırmalar siqnalın kosmik mənşəli olduğunu təsdiqləyib.

FRB-lər (tez-tez radio siqnalları) kainatın ən sirli hadisələrindən biri olaraq qalır. Bu siqnallar çox qısa müddət ərzində yayılsa da, inanılmaz gücə malikdir və kosmosun dərinliklərindən təsadüfi şəkildə gəlir. FRB-lər iki əsas kateqoriyaya bölünür: təkrarlanan siqnallar və bir dəfə yayılan siqnallar. Təkrarlanan siqnalların izlənilməsi nisbətən daha asandır, lakin bir dəfə yayılan siqnalların mənbəyini müəyyənləşdirmək olduqca çətin bir prosesdir.

CHIME teleskopuna əlavə edilmiş 'Outrigger' teleskopları vasitəsilə RBFLOAT siqnalının mənbəyi dəqiqliklə müəyyən edilib. Bu siqnal Böyük Ayı bürcündə yerləşən bir qalaktikanın kənarında, Yer kürəsindən təxminən 130 milyon işıq ili uzaqlıqda qeydə alınıb. Bu, indiyə qədər aşkarlanan ən yaxın bir dəfə yayılan FRB-dir. Araşdırmalar göstərir ki, RBFLOAT siqnalının mənbəyi qalaktikanın spiral qollarından birində yerləşir. Bu bölgələr adətən ulduz yaranma proseslərinin aktiv olduğu yerlər kimi tanınır.

Astronom Yuxin "Vic" Dong qeyd edir ki, FRB-nin yerləşdiyi yer, onun ya magnetarın doğum yerindən kənara atıldığını, ya da doğrudan həmin məkanda meydana gəldiyini göstərə bilər. Magnetarlar çox güclü maqnit sahəsinə malik neytron ulduzlarıdır və onların FRB-lərin yaranmasında əsas rol oynadığı ehtimal edilir.

RBFLOAT kəşfi, FRB-lərin yaranma mexanizmlərini daha dərindən araşdırmağa imkan verir. Astronomlar hazırda təkrarlanan və bir dəfə yayılan FRB-lər arasındakı fərqləri, eləcə də magnetarların bu siqnalları yaradan yeganə obyekt olub-olmadığını müəyyənləşdirməyə çalışırlar. CHIME Outriggers teleskopları vasitəsilə astronomlar növbəti illərdə yüzlərlə yeni FRB-ni dəqiq şəkildə lokalizasiya edərək bu sirli siqnalların tam spektrini araşdırmağı planlaşdırırlar.

Astronom Tarraneh Eftekhari qeyd edir: "CHIME Outriggers sayəsində FRB elminin yeni dövrünə qədəm qoyuruq. RBFLOAT yalnız başlanğıcdır və bu cür siqnalların sirrini açmaqda bizə kömək edəcək." Bu mühüm araşdırmanın nəticələri "The Astrophysical Journal Letters" jurnalında dərc olunub.