Çin beyin-kompüter interfeysi (BCI) texnologiyasında bu il bir sıra mühüm nailiyyətlər əldə edib. Xüsusilə invaziv texnikaların klinik tətbiqi sahəsindəki inkişaflar, nevroloji pozğunluqlar yaşayan xəstələr üçün yeni ümidlər yaradıb. Alimlərin fikrincə, bu inkişaflar Çinin bu qabaqcıl sahədə liderlərdən biri olduğunu sübut edir.

Beyin-kompüter interfeysi texnologiyası, nevroloji funksional çatışmazlıqları aradan qaldırmaq üçün inqilabi bir yanaşma hesab edilir. Çin Elmlər Akademiyasının Avtomasiya İnstitutunun məlumatına görə, bu texnologiya beyindəki elektrik siqnallarını deşifrə edərək və təlimatların ötürülməsini simulyasiya edərək zədələnmiş sinir yollarını ötüb keçmək və ya onları birləşdirmək prinsipi ilə işləyir.

"Bu texnologiyanın ALS, paraplegiya və onurğa beyni zədələri kimi xəstəliklərin səbəb olduğu ciddi motor və ya kommunikativ funksional pozğunluqların müalicəsində geniş tətbiqi gözlənilir. Bu, xəstələrə gündəlik funksionallığın müəyyən səviyyəsini bərpa etməyə kömək edə bilər," deyə institutun doktorantı Cao Şenhao bildirib.

Amputasiya keçirmiş, lakin normal beyin funksiyasını qorumuş xəstələr üçün BCI-lar beyində yaranan hərəkət komandalarını kompüter göstəricilərinə və ya robot qollarına ötürə bilər. Onurğa beyni zədəsi olanlar üçün isə texnologiya sinir qırılma nöqtələrinin yuxarı və aşağı hissələri arasında "informasiya körpüləri" yaratmağı və komanda ötürülməsini bərpa etməyi hədəfləyir.

Keçən ay Tyanjindəki Nankay Universitetindən bir tədqiqat qrupu, xəstələrin təsirlənmiş əzalarının hərəkət funksiyasını bərpa etmək üçün dünyada ilk invaziv BCI sınağını həyata keçirdi. Bu prosedur nəticəsində insult səbəbindən altı aydır sol tərəfi iflic olmuş bir xəstə hərəkətlilik qabiliyyətini və dərman qəbul etmə funksiyasını bərpa edə bildi.

Nitq pozğunluqlarına müdaxilə sahəsində də mühüm irəliləyişlər əldə edilib. Pekin Beyin Tədqiqatları İnstitutunun rəhbərlik etdiyi bir layihə, ölkədə ilk dəfə olaraq simsiz implantasiya edilmiş Çin dili BCI sisteminin klinik tətbiqini həyata keçirdi. Sınaqda ALS səbəbindən danışma qabiliyyətini itirmiş bir xəstə, beyin siqnalları vasitəsilə "Mən su içmək istəyirəm" və "Ailəmlə gəzmək istəyirəm" kimi tam cümlələri ifadə edə bildi.

Keçən ay Çin Elmlər Akademiyasının Beyin Elmində və Süni İntellekt Texnologiyasında Mükəmməllik Mərkəzi, yüksək gərginlikli elektrik qəzası nəticəsində dörd əzasını itirmiş bir şəxsin beyin-kompüter interfeysi cihazı implantasiyasından cəmi 2-3 həftə sonra yalnız düşüncələri ilə şahmat fiqurlarını idarə edə və yarış oyunlarında iştirak edə bildiyini açıqladı. Onun əməliyyat sürəti adi insanların kompüter sensor paneli ilə istifadə sürətinə yaxın idi. Bu nailiyyət Çini invaziv BCI-larla klinik sınaq mərhələsinə uğurla daxil olan dünyada ikinci ölkə etdi.

BCI texnologiyası invaziv, yarı-invaziv və qeyri-invaziv növləri əhatə edir. "Bunların arasında, birbaşa beyin qabığına elektrodların implantasiyasını əhatə edən invaziv BCI-lar daha yüksək çözünürlüklü və daha sabit sinir siqnalları ələ keçirə bilər," deyə Cao bildirib.