Kvant radar texnologiyası nədir?

Radar sistemləri 1904-cü ildən mövcuddur, lakin müasir texnologiya sayəsində onların imkanları əhəmiyyətli dərəcədə genişlənib. Ənənəvi radarlar radio dalğalarını obyektlərə göndərərək onların sürətini, ölçüsünü və trayektoriyasını təyin edirdisə, kvant radarlar tamamilə fərqli bir prinsipə əsaslanır. Bu radarlar fotonların kvant xüsusiyyətlərindən istifadə edərək obyektləri müəyyən edir, daha dəqiq və ətraflı təsvirlər əldə etməyə imkan verir.

Çin, kvant radar texnologiyasını inkişaf etdirmək üçün ciddi addımlar atır. Kvant radarı, fotonların kvant dolaşıqlığı prinsipinə əsaslanaraq işləyir. Bir foton 'siqnal' kimi göndərilir, digəri isə 'idarəedici' olaraq yaddaşda saxlanılır. Geri dönən fotonlar saxlanılanlarla uyğunlaşarsa, bu, obyektdən əks olunduğunu təsdiqləyir. Çinin yeni foton detektorları tək bir fotonu belə yüksək dəqiqliklə aşkarlaya bilir, bu da müdaxilələri aradan qaldırmağa kömək edir.

Çinin yeni texnologiyası: Foton detektorları

Çinin Anhui əyalətindəki Kvant Məlumat Mühəndisliyi Texnologiya Araşdırma Mərkəzi oktyabr 2025-ci ildə 'foton tutucu' adlandırılan yeni texnologiyanı kütləvi istehsala başlatdığını açıqlayıb. Bu yüksək həssas detektorlar kvant radarlarının inkişafında mühüm addım hesab edilir. Bununla belə, kvant radarlarının geniş məsafələrdə effektiv işləməsi üçün ciddi texniki çətinliklər qalmaqdadır. Hazırda mövcud testlər yalnız bir neçə metr məsafədə işləyir, çünki uzaq məsafələr üçün fotonların kvant xüsusiyyətlərini qorumaq daha mürəkkəbdir.

Gələcək müharibələrdə təsir

Qərb müdafiə strategiyaları əsasən stealth texnologiyasına əsaslanır. Stealth texnologiyası obyektlərdən əks olunan radio dalğalarını minimuma endirərək onları radarlardan gizləyir. Lakin kvant radar texnologiyası bu üstünlüyü tamamilə aradan qaldıra bilər. Əgər Çin kvant radarlarını tam işlək vəziyyətə gətirə bilsə, Qərbin onilliklər boyu davam edən üstünlüyü təhlükə altına düşə bilər. Bu, ABŞ və müttəfiqləri üçün hərbi hava gücünün yenidən nəzərdən keçirilməsini tələb edən ciddi bir çağırış ola bilər.

Bununla belə, ekspertlər qeyd edirlər ki, kvant radarlarının tam işlək sistemə çevrilməsi hələ uzun illər çəkə bilər. Üstəlik, Qərb ölkələri də öz kvant radar texnologiyalarını inkişaf etdirməkdədir. Çin texnologiyasının nə qədər inkişaf etmiş olması ilə bağlı suallar qalır. Buna baxmayaraq, kvant radarlarının gələcək müharibələrdə strateji balansı dəyişə biləcəyi artıq çoxlarına bəllidir.