Çinin 78 Milyard Ağac Əkdiyi Layihə Dünyanın Su Dövranını Necə Dəyişir?

Çinin Böyük Yaşıllaşdırma Planı

Çin 1978-ci ildə “Üç Şimal Siper Meşəsi” layihəsinə başlayaraq torpaq eroziyasını azaltmaq və səhralaşmanın qarşısını almaq məqsədilə geniş miqyasda ağac əkməyə başladı. Bu layihə, həmçinin “Böyük Yaşıl Divar” kimi tanınır, 2024-cü ildə tamamlandı və ölkənin meşə örtüyü 1949-cu ildəki 10 faizdən 25 faizə yüksəldi.

Su Dövranına Təsirlər

Yeni bir araşdırma göstərir ki, bu qədər ağac əkilməsi Çinin hidrologiyasını dəyişib. 2001-2020-ci illər arasında aparılan tədqiqatlara görə, artan bitki örtüyü buxarlanmanı və transpirasiyanı artırıb. Bu proseslər nəticəsində bəzi bölgələrdə yağıntı miqdarı artıb, digərlərində isə su çatışmazlığı yaranıb. Əsasən Şərqi Musson bölgəsi və Şimali-Qərb quraq bölgəsi su resurslarının azalmasından təsirlənib. Araşdırmada qeyd edilir ki, bu dəyişikliklər suyun Tibet Yaylasına yönəlməsinə səbəb olub, orada su ehtiyatları artıb. Əksinə, Şərqi və Şimali-Qərbi Çin su çatışmazlığı ilə üzləşib.

İnsanlar və Ekosistemlərə Təsir

Çinin şimal bölgələri əhalinin 46 faizini və əkinə yararlı torpaqların çoxunu əhatə edir, lakin su ehtiyatlarının yalnız 20 faizinə sahibdir. Bu disbalans, bölgələrdə həm kənd təsərrüfatı, həm də gündəlik həyat üçün ciddi problemlər yaradır. Araşdırma müəllifləri vurğulayır ki, gələcəkdə meşəlik layihələri planlaşdırılarkən bu hidroloji dəyişikliklər nəzərə alınmalıdır.

Nəticə və Tövsiyələr

Mütəxəssislər qeyd edir ki, torpaq örtüyünün dəyişməsi su resurslarının bölgələr arasında yenidən paylanmasına səbəb ola bilər. Bu təsirlər, davamlı torpaq və su idarəetmə strategiyalarının hazırlanması üçün əsas məqamdır. Çinin yaşıllaşdırma səyləri ətraf mühitə müsbət təsir göstərsə də, bu cür genişmiqyaslı layihələrin uzunmüddətli nəticələri diqqətlə öyrənilməlidir.