Çinin Guangdong əyalətində yerləşən Jiangmen şəhərinin dərinliklərində monumental bir elmi layihə həyata keçirilir. Jiangmen Yeraltı Neytrino Rəsədxanası (JUNO) avqust ayında fəaliyyətə başlamağa hazırlaşır və dünyada ən inkişaf etmiş neytrino detektoruna sahibdir.

Bu möhtəşəm texnoloji qurğunun mərkəzində 12 mərtəbə hündürlüyündə akril kürə yerləşir. Kürənin içərisində 20 min tonluq maye sintilyator var və o, 700 metr qalınlığında qaya təbəqəsi və 44 metrlik su hovuzu ilə qorunur. Bu mühəndislik möcüzəsi 45 min ultra-həssas "göz" – yəni fotomultiplier boruları ilə təchiz edilib və cari detektorlarla müqayisədə üç dəfə daha yüksək – 3 faiz enerji həllini təmin edəcək.

Neytrinolar sintilyatorla qarşılıqlı təsirə girdikdə zəif işıq siqnalları yaradır. Bu siqnallar 10 milyon dəfə gücləndirilərək kainatın əsas sirlərini açmaq üçün istifadə ediləcək. Bu sirlər arasında ən ağır neytrino növünü müəyyənləşdirmək, ulduz partlayış mexanizmlərini simulyasiya etmək və Böyük Partlayışdan sonra kainatın necə dəyişdiyini izləmək kimi məsələlər var.

Beynəlxalq səviyyədə 17 ölkədən 700 alim, o cümlədən Nobel mükafatçısı Artur MakDonaldun komandası bu layihədə iştirak edir. Çin Elmlər Akademiyasının Yüksək Enerji Fizikası İnstitutunun məlumatına görə, JUNO, Yaponiyanın Hyper-Kamiokande və ABŞ-ın DUNE layihələri ilə birlikdə neytrino araşdırmaları sahəsində "üçlük" təşkil edir.