Dünyanın Ən Kiçik 3D Bioprinteri: İlhamını Filin Xortumundan Alan Texnologiya

Dünyanın ən kiçik 3D bioprinteri, səs tellərində əməliyyat sonrası sağalma prosesini dəyişdirmək potensialına malikdir. Bu cihaz, 2.7 millimetr genişliyində çap başlığına sahib olan, elastik bir qol kimi hərəkət edə bilən bir qurğu ilə təchiz olunmuşdur. Cihazın bu unikal mexanizmi, filin xortumundan ilham alaraq hazırlanmışdır və cərrahların əməliyyatdan sonra dəqiq hidrogel tədarükü ilə sağalma prosesini sürətləndirməyi hədəfləyir.

Yeni texnologiyanın tətbiqi

29 Oktyabr 2025-ci il tarixində "Device" jurnalında yayımlanan araşdırmada, bu bioprinterin süni səs tellərinə hidrogel tədarük edə bilmək qabiliyyəti sübut edilmişdir. Pensilvaniya Dövlət Universitetinin biotibbi mühəndisi İbrahim Özbolat, bu texnologiyanı yüksək dəyərləndirərək bildirib: 'Bioprinterlərin səs tellərinə tətbiqi ilk dəfədir ki, mümkündür. Adətən bioprinterlər dəri qüsurlarını xaricdən düzəldir, lakin daxili qüsurların müalicəsi sahədə çətinliklərlə üzləşir.'

Səs tellərinin sağalma prosesini necə yaxşılaşdırır?

Səs tellərində əməliyyatlardan sonra yaranan çapıqlar insanlara danışmaqda çətinlik yaradır. Araşdırmalar göstərir ki, hidrogel inyeksiyası səs tellərinin təbii strukturunu təqlid edərək yeni toxumaların böyüməsini dəstəkləyir və sağalma prosesini sürətləndirir. Lakin indiyədək cərrahlar bu biomaterialları dəqiq şəkildə tətbiq etməkdə çətinlik çəkirdilər, çünki boğazın görüntüsü məhdud idi.

Filin xortumundan ilham alan dizayn

Kanadada yerləşən MakGill Universitetinin biotibbi mühəndisi Sven Qroen, bu problemi həll etmək üçün təbiətdən ilham almışdır. O, fil xortumunun elastikliyini təqlid edən yumşaq robot qolunun cərrahların görmə sahəsini maneə törətmədən biomaterial tədarükünü dəqiqliklə həyata keçirə biləcəyini düşünmüşdür. Əvvəlcə 8 millimetr diametrində bir prototip hazırlanmış, sonra bu dizayn daha da kiçildilərək cərrahların 1 santimetr genişliyindəki endoskopları ilə uyğunlaşdırılmışdır. Qroen bu haqda deyir: 'Miniatürləşdirmə üzərində işlər vaxtımızın böyük hissəsini aldı.'

İnsan sağlamlığı üçün yeni ümid

Bu bioprinterin tətbiqi, səs telləri əməliyyatı sonrası yaranan çapıqlara qarşı mübarizədə mühüm irəliləyiş vəd edir. Cihazın uğurla test edildiyi laboratuar şəraitində süni səs telləri üzərində dəqiqliklə hidrogel tədarük edilib. Cərrahlar bu texnologiyanı istifadə edərək xəstələri daha sürətli sağalma prosesinə yönləndirə bilərlər.

Bu kiçik, lakin inqilabi cihaz, tibb sahəsində innovasiya və texnoloji inkişafın insan həyatına necə təsir etdiyini bir daha sübut edir. Əməliyyatlardan sonra daha az ağrı, daha sürətli sağalma və daha yaxşı həyat keyfiyyəti artıq reallıq ola bilər.