Astronomlar Yer ölçüsündə olan və planet sistemləri haqqında anlayışlarımızı çətinləşdirən yeni bir dünyanı kəşf ediblər. NASA-nın Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) vasitəsilə beynəlxalq tədqiqatçılar qrupu tərəfindən TOI-2431 b adlı planet tapılıb. Bu planet Yerdən cəmi 117 işıq ili uzaqlıqda yerləşən ulduzun ətrafında dövr edir. Bu kəşfi qeyri-adi edən yalnız planetin ölçüsü deyil, həm də ulduzunun ətrafında inanılmaz sürətlə dövr etməsidir.

TOI-2431 b yalnız 5.4 saat ərzində öz ulduzunun ətrafında tam dövr edir ki, bu da indiyə qədər qeydə alınmış ən qısa "il"lərdən biridir. Müqayisə üçün, Yer Günəşin ətrafında dövr etmək üçün 365 gün vaxt tələb edir, lakin bu uzaq dünya eyni müddətdə 1,600 "il" yaşayır. Planet ulduzuna çox yaxın məsafədə yerləşir, cəmi 0.0063 AU (təxminən 933,000 kilometr) uzaqlıqda.

Bu yaxınlıq ekstremal nəticələrə səbəb olur. Planetin səth temperaturu təxminən 2,000 Kelvinə (təxminən 1,727°C) çatır ki, bu da əksər daş və metalları əridə biləcək qədər yüksəkdir. Alimlər hesab edirlər ki, planetin səthi çox güman ki, maye daş və metal ilə örtülmüşdür.

Yer ölçüsündə təsnif edilməsinə baxmayaraq, TOI-2431 b bizim ev planetimizdən çox fərqlidir. Radiusu Yerdən təxminən 1.53 dəfə böyük, kütləsi isə 6.2 dəfə ağır olan bu planet Yerdən xeyli sıxdır. Sıxlığı 9.4 qram/kub santimetr olan bu planetin daha ağır materiallardan, məsələn, böyük dəmir nüvədən və ya digər sıx metallardan ibarət olduğu ehtimal edilir.

TOI-2431 b-nin ulduzuna yaxın yerləşməsi onun formasına təsir göstərib. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, planet gelgit qüvvələrinin təsiri ilə deformasiya olunmuşdur. Onun ən qısa oxu ən uzun oxundan təxminən 9 faiz qısadır ki, bu da ona mükəmməl sferik forma deyil, bir qədər yastı görünüş verir.

Bəlkə də ən maraqlısı odur ki, bu planet əbədi mövcud olmayacaq. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, TOI-2431 b-nin gelgit tənəzzül müddəti təxminən 31 milyon ildir, bu da oxşar ultra qısa dövr planetlər arasında ən qısadır. Bu o deməkdir ki, planet tədricən ulduzuna doğru yaxınlaşır və nəhayət ulduz tərəfindən udulacaq, lakin bu proses milyonlarla il davam edəcək.

Amsterdam Universitetindən Kaya Han Taşın rəhbərlik etdiyi kəşf qrupu planetin mövcudluğunu TESS məlumatları, yerüstü teleskoplar və xüsusi spektroqraflar daxil olmaqla müxtəlif müşahidə metodları ilə təsdiqləyib. Alimlər qeyd edirlər ki, TOI-2431 b James Webb Kosmik Teleskopu vasitəsilə daha ətraflı öyrənilməsi üçün əla hədəf ola bilər. Bu, onun səth tərkibi və bu ekstremal şəraitdə hər hansı bir atmosfer saxlayıb-saxlamadığı haqqında məlumat verə bilər.

Bu kəşf ekstremal dünyaların artan kataloquna əlavə olunur və alimlərə planet sistemlərinin müxtəlif şəraitdə necə formalaşdığını və inkişaf etdiyini anlamağa kömək edir. Bu, Qalaktikamızdakı planetlərin inanılmaz müxtəlifliyi haqqında biliklərimizi genişləndirir.