Novosibirskdəki alimlər tərəfindən elektron şüalarının uzunluğunu ölçmək üçün yerli istehsal olan yeni növ optik sensorlar hazırlanıb. Bu sensorlar, Novosibirsk yaxınlığında inşa edilən və dördüncü nəsil ən güclü sinxrotron işıq mənbəyi olan SKİF kompleksinin bir hissəsi olacaq. Bu barədə Rusiya Elmlər Akademiyasının Sibir Şöbəsinin Nüvə Fizikası İnstitutunun mətbuat xidməti məlumat verib.

SKİF (Sibir Halqavari Foton Mənbəyi) Rusiyada ilk və dünyada ən güclü sinxrotron işıq mənbəyi kimi tanınacaq bir mega-elmi qurğudur. Bu qurğu, maddənin "içini görməyə", onun struktur və davranışını dəqiq şəkildə öyrənməyə imkan verəcək. Elektron şüalarının uzunluğunu ölçmək üçün hazırlanmış bu yeni optik sensorların əsas üstünlüyü, ölçmə prosesində hissəcik itkisi baş vermədən, fasiləsiz işləməsidir.

"Mütəxəssislər, SKİF kompleksində elektron şüalarının uzunluğunu yüksək zaman dəqiqliyi ilə (1-dən 10 pikosaniyəyə qədər) ölçə bilən iki növ cihaz - dissektorlar və strek-kameralar hazırlayıblar. Bu optik cihazlar, şüanın strukturunu müşahidə etməyə və halqa boyunca dövr edən yükün uzununa paylanmasını öyrənməyə imkan verəcək," - deyə mətbuat xidməti bildirib.

Ümumilikdə SKİF kompleksində beş belə sensor fəaliyyət göstərəcək. Bu cihazlar, elektron şüalarının strukturunu müşahidə edərək, onların davranışını daha dərindən araşdırmağa şərait yaradacaq. Layihənin aparıcı mütəxəssislərindən biri olan Viktor Doroxov bildirib ki, bu cihazlar yüksək dəqiqliklə ölçmələr aparmaq üçün nəzərdə tutulub.

Qeyd edək ki, 2024-cü ilin sonlarında Rusiya hökuməti SKİF sinxrotronunun istifadəyə verilmə tarixini 2025-ci ilə qədər təxirə salıb. Əvvəlcə bu qurğunun 2024-cü il dekabrın 31-də istifadəyə verilməsi planlaşdırılmışdı. Novosibirsk vilayətinin qubernatoru Andrey Travnikov bildirib ki, layihənin reallaşdırılma müddətindəki dəyişikliklər bəzi sistemlərin sıfırdan hazırlanması ilə bağlıdır. Bu, xarici avadanlıqlara çıxışın məhdud olduğu bir şəraitdə mümkün olub.