Enerji xidmət kimi (Energy-as-a-Service, EaaS) modeli enerji sektorunda yeni bir yanaşma kimi diqqət çəkməkdədir. Bu, enerji təchizatını bir mal kimi satmaq əvəzinə, abunə əsaslı xidmətlər təqdim etməklə enerji sektorunu dəyişdirməyi hədəfləyir. Lakin bu modelin tam potensialını həyata keçirmək üçün bəzi ciddi problemlərin həll edilməsi lazımdır.

EaaS necə işləyir?

Ənənəvi enerji təchizatı modelində istifadəçilər istehlak etdikləri enerjinin miqdarına uyğun olaraq dəyişkən tariflərlə ödəniş edirlər. EaaS isə bu yanaşmanı dəyişdirərək sabit bir abunə haqqı ilə enerji xidmətləri təqdim edir. Bu xidmətlərə avadanlıqların quraşdırılması, texniki xidmət və istismar daxildir. Beləliklə, istifadəçilər dəyişkən enerji qiymətlərindən daha sabit və proqnozlaşdırıla bilən maliyyə modellərinə keçid edə bilirlər.

Bu model əsasən bərpa olunan enerji mənbələri, məsələn, günəş panelləri və külək turbinaları kimi avadanlıqların quraşdırılması ilə başlayır. Digər hallarda isə enerji xidmətləri şəbəkədən alınan enerjiyə əsaslana bilər, lakin istifadəçilər yenə də sabit abunə haqqı ödəyirlər. Bu yanaşmanın məqsədi enerji istehlakını optimallaşdırmaq və daha dayanıqlı enerji həlləri təqdim etməkdir.

EaaS modelinin üstünlükləri

EaaS modelinin əsas üstünlüklərindən biri istifadəçilər üçün maliyyə sabitliyidir. Sabit abunə haqqı ilə enerji xidmətləri təqdim edilməsi enerji istehlakını daha proqnozlaşdırıla bilən edir. Bundan əlavə, bu model enerji xidmət təminatçılarına real vaxt rejimində istifadəçi məlumatlarını toplamaq imkanı verir ki, bu da daha effektiv marketinq strategiyaları və xidmət optimallaşdırılması üçün vacibdir.

EaaS həmçinin təmiz enerji keçidini sürətləndirə bilər. Beynəlxalq Enerji Agentliyinin məlumatlarına görə, bu model enerji effektivliyi üzrə investisiyaları təşviq edir, çünki enerji istehlakının azaldılması bu modelin əsas dəyər təklifi ilə birbaşa əlaqədardır. EaaS, həmçinin yüksək ilkin xərcləri aradan qaldıraraq bərpa olunan enerji mənbələrini daha əlçatan edir.

Bundan əlavə, bu model enerji infrastrukturunun müasir standartlara uyğunlaşdırılmasını təşviq edir. ABŞ-da enerji ötürmə xətlərinin əksəriyyəti 40 il əvvəl quraşdırılıb və artıq xidmət müddətinin sonuna yaxınlaşır. EaaS modeli daha müntəzəm texniki xidmət və təmir işlərini tələb etdiyi üçün bu problemi həll edə bilər.

Problemlər və gələcək perspektivlər

EaaS modelinin geniş yayılması üçün hələ qarşısında duran ciddi maneələr var. Son zamanlarda qəbul edilən vergi qanunvericiliyi bir çox təmiz enerji subsidiyalarını ləğv edib ki, bu da şirkətlərin və istifadəçilərin enerji effektivliyi həllərinə keçid etmək həvəsini azalda bilər. Bundan əlavə, EaaS modelinin işləməsi üçün tələb olunan IoT texnologiyalarının quraşdırılması yüksək xərclər və kibertəhlükəsizlik riskləri ilə əlaqələndirilir.

Bu problemlərə baxmayaraq, EaaS modeli ağır sənaye sahələrində daha sürətlə tətbiq oluna bilər, çünki bu sahələr bu modelin təqdim etdiyi sabitlik və qənaət üstünlüklərindən daha çox faydalanırlar. Ekspertlərin proqnozlarına görə, sənaye sektoru yaxın beş ildə bu modeldən daha çox istifadə edəcək.

Bəzi ölkələrdə və əyalətlərdə daha sərt ekoloji tələblər bu modelin daha sürətlə tətbiq olunmasına səbəb ola bilər. Digər bazarlarda isə uzunmüddətli maliyyə və etibarlılıq üstünlükləri EaaS modelinə keçidi təşviq edə bilər, lakin bu keçid daha yavaş ola bilər.

Nəticə

Enerji xidmət kimi modeli enerji sektorunda inqilab edə biləcək potensiala malikdir. Lakin bu modelin tam potensialını həyata keçirmək üçün tənzimləyici dəyişikliklər və əlavə inkişaf tələb olunur. Yaxın onilliklərdə bu modelin geniş yayıldığını görmək mümkündür, lakin onun qısa müddətdə sektoru tamamilə dəyişdirəcəyini gözləmək real deyil.