NASA-nın Kennedy Kosmik Mərkəzindən başlanan Axiom Space Mission 4 (Ax-4) adlı xüsusi astronavt missiyası Beynəlxalq Kosmik Stansiyanın uzun müddətdir davam edən hava sızması problemi ilə bağlı yeni bir narahatlıq ortaya çıxarıb. Bu missiya, stansiyada yaranmış texniki problemlər səbəbindən bir neçə gün gecikdikdən sonra, 25 iyun 2025-ci il tarixində, Bakı vaxtı ilə səhər saat 10:32-də Floridadan uğurla yola düşüb.

Bir neçə ildir ki, Beynəlxalq Kosmik Stansiyanın Rusiyaya məxsus bir modulunda hava sızması qeydə alınır. Bu modul adətən stansiyanın qalan hissəsindən ayrılmış vəziyyətdə saxlanılır. Lakin son günlərdə stansiya operatorları bu sızmanın dayandığını müşahidə ediblər. Bu yeni vəziyyət, daha ciddi bir problemin yaranma ehtimalını ortaya qoyub. NASA mühəndisləri, moduldakı çatların bağlanmasının havanı saxlamağa başladığını düşünürlər, lakin yeni bir sızmanın moduldakı daxili divarda yaranmış ola biləcəyindən narahatdırlar. Bu, stansiyanın qalan hissəsindən havanın həmin zədələnmiş bölməyə axmasına səbəb ola bilər.

NASA, 14 iyun tarixində verdiyi açıqlamada, Ax-4 missiyasının buraxılışını gecikdirməyə qərar verdiyini bildirmişdi. Bu qərar, problemli moduldakı hava təzyiqi dəyişikliklərinin daha ətraflı araşdırılması məqsədilə qəbul edilmişdi. NASA və Roskosmos mühəndisləri moduldakı təzyiqi azaltmaqla və transfer tunelini monitorinq edərək problemin mənbəyini araşdırmağa davam edirlər.

Ax-4 missiyası, Axiom Space şirkəti tərəfindən həyata keçirilən xüsusi astronavt uçuşudur. Bu uçuşda iştirak edənlər arasında NASA-nın keçmiş astronavtı və hazırda Axiom Space əməkdaşı olan Peggy Whitson, Hindistandan Shubhanshu Shukla, Polşadan Sławosz Uznański-Wiśniewski və Macarıstandan Tibor Kapu yer alıb. Onlar Beynəlxalq Kosmik Stansiyada iki həftə qalaraq təxminən 60 elmi eksperiment həyata keçirəcəklər.

Hava sızması problemi 2019-cu ildən bəri stansiyada mövcuddur və əsasən Rusiyanın Zvezda modulu ilə digər hissələr arasında yerləşən tuneldəki kiçik çatlarla əlaqəlidir. Bu çatlar gözlə görünməyəcək qədər kiçik olduğundan, onların tamamilə təmir edilməsi çətindir. Sızma sürəti keçən il maksimum səviyyəyə çatmışdı və bu, ABŞ və Rusiya texniki komandaları arasında fikir ayrılıqlarına səbəb olmuşdu. NASA-nın ISS Məsləhət Komitəsinin rəhbəri Bob Cabana, ABŞ və Rusiya komandalarının problemin təhlükəsizliyinə dair ortaq bir mövqeyə gəlməkdə çətinlik çəkdiyini bildirmişdi.

Ax-4 missiyasından sonra SpaceX və NASA-nın növbəti ekipaj missiyası - Crew-11, iyul ayında yola düşməyə hazırlaşır. Bu missiyada ABŞ-dan Zena Cardman və Mike Fincke, Yaponiyanın Kosmik Tədqiqat Agentliyindən Kimiya Yui, həmçinin Rusiyanın Roskosmos agentliyindən Oleg Platonov iştirak edəcək. Onlar Beynəlxalq Kosmik Stansiyada altı ay qalacaqlar.

Beynəlxalq Kosmik Stansiyanın hava sızması problemi hələ tam həll edilməyib və bu, stansiyanın əməliyyatlarına təsir göstərə biləcək potensial bir narahatlıq olaraq qalır.