Ulduzlararası obyektlər bizim Günəş sistemindən kənarda yaranan və müvəqqəti olaraq kosmik qonşuluğumuzdan keçən nadir səyyahlardır. Bu cür obyektlərdən üçüncüsü olan 3I/ATLAS adlı kuyruklu ulduz yeni kəşf edilib. Astronomlar, Havayda yerləşən Gemini Şimal Teleskopundan istifadə edərək, 3I/ATLAS-ı müşahidə ediblər. Bu müşahidələr alimlərə obyektin mənşəyini, orbitini və tərkibini öyrənməyə kömək edəcək.

3I/ATLAS ilk dəfə 2025-ci il iyulun 1-də ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) sistemi vasitəsilə aşkar edilib. Gemini Şimal Teleskopu, ABŞ Milli Elm Fondu (NSF) tərəfindən maliyyələşdirilən və NSF NOIRLab tərəfindən idarə olunan Beynəlxalq Gemini Rəsədxanasının bir hissəsidir. Teleskopun çox yüksək həssaslığa malik Multi-Obyekt Spektroqrafı (GMOS-N) sayəsində, alimlər kuyruklu ulduzun qaz və tozdan ibarət kompakt komasını - buzlu nüvəsini əhatə edən buludu müşahidə edə biliblər.

Ulduzlararası obyektlər, ulduz sistemlərinin yaranması zamanı qalan kosmik qalıqlardır. Bu qalıqlar, ana ulduzlarının ətrafında dövr edərkən, yaxınlıqdakı böyük planetlərin və keçən ulduzların cazibə qüvvəsi nəticəsində öz sistemlərindən kənara atılır və ulduzlararası məkana daxil olurlar. 3I/ATLAS obyektinin ölçüsü təxminən 20 kilometrə qədərdir və bu, onu əvvəlki iki ulduzlararası obyekt - 1I/ʻOumuamua (200 metr) və 2I/Borisov (bir kilometrdən az) ilə müqayisədə daha böyük edir.

Bu obyektin orbitinin eksantrikliyi 6.2-dir, bu isə onun orbitinin çox uzanmış və hiperbolik olduğunu göstərir. Bu xüsusiyyət, 3I/ATLAS-ın ulduzlararası obyekt kimi təsnif edilməsini təmin edir. Hazırda obyekt Yupiterin orbitindədir və Yerdən təxminən 465 milyon kilometr, Günəşdən isə 600 milyon kilometr məsafədə yerləşir. 3I/ATLAS, 2025-ci il dekabrın 19-da Yerə ən yaxın məsafədə - təxminən 270 milyon kilometrdə olacaq, lakin planetimiz üçün heç bir təhlükə yaratmayacaq. O, Günəşə ən yaxın məsafəyə 2025-ci il oktyabrın 30-da çatacaq və bu zaman Mars orbitinin içində təxminən 210 milyon kilometr məsafədə olacaq.

Astronomlar, 3I/ATLAS-ın tədqiqi ilə bağlı çox böyük məlumat toplamağı və bu məlumatların ulduz sistemlərinin necə formalaşdığını anlamaq üçün istifadə olunacağını gözləyirlər. NSF–DOE Vera C. Rubin Rəsədxanasının yaxın gələcəkdə işə başlaması ilə, daha çox ulduzlararası obyektlərin aşkar ediləcəyi proqnozlaşdırılır. Bu rəsədxana cənub səmasını hər bir neçə gecədə tarayaraq, əvvəllər görünməmiş obyektləri aşkar etmək üçün geniş imkanlar yaradacaq.