Geminidlər: Azərbaycanın səmasında parlaq şou

Dekabr ayının 14-də Azərbaycan sakinləri ilin ən parlaq və təsirli təbiət hadisələrindən birini – Geminidlər meteorit axınını müşahidə edə biləcəklər. Bu nadir fenomen, dekabrın 4-dən aktivləşib və 17-dək davam edəcək. Axının zirvəsi isə dekabrın 14-də gecə saat 02:30-da baş verəcək.

Geminidlər nədir və niyə özəldir?

Geminidlər adını, meteoritlərin çıxdığı nöqtənin yerləşdiyi Əkizlər (latınca Gemini) bürcündən alıb. Bu meteoritlər saatda 119-a qədər müşahidə oluna bilər. Axının ən maraqlı xüsusiyyəti isə onun komet deyil, 3200 Phaethon adlı asteroid tərəfindən əmələ gəlməsidir. Bu asteroid 1983-cü ildə kəşf edilib və Günəşə çox yaxınlaşaraq səthinin təxminən 700°C qədər qızmasına səbəb olur. Bu istilik nəticəsində asteroidin səthi parçalanır və toz hissəcikləri əmələ gəlir. Yer hər il bu toz axınının içindən keçərək Geminidlər fenomenini yaradır.

Bakıdan necə izləmək olar?

Mütəxəssislər bildirirlər ki, Bakıda Geminidlər axınını dekabrın 14-də saat 18:18-dən 07:22-dək müşahidə etmək mümkündür. Ən yaxşı vaxt isə gecə saat 02:30-a təsadüf edir. Axının radiyantı həmin vaxt üfüqdə 82 dərəcə yüksəklikdə olacaq ki, bu da müşahidə üçün ideal şərait yaradır. Həmçinin, yeni Ay fazasında olduğumuz üçün Ay işığı müşahidəyə mane olmayacaq.

Rəngarəng işıq şousu

Geminidlər meteorit axını xüsusi rəng çalarları ilə də seçilir. Məsələn, sarı rəng natriumdan, yaşıl rəng maqneziumdan, mavi-ağ rəng isə dəmir qarışıqlarından yaranır. Bu rənglər axını daha da cəlbedici edir. Maraqlıdır ki, Geminidlərin gücü son 50 ildə xeyli artıb. Əgər 1900-cü illərdə saatda yalnız 20 meteorit müşahidə edilirdisə, indi bu rəqəm 120-yə çatıb. Bu artımın səbəbi asteroidin toz hissəciklərinin sıxlığının artmasıdır.

İnsanlar üçün təsir və təəssürat

Geminidlər, şübhəsiz ki, 2025-ci ilin ən yaddaqalan astronomik hadisələrindən biri olacaq. Bu möhtəşəm mənzərəni müşahidə etmək üçün Azərbaycanda hava şəraitinin əlverişli olması vacibdir. Təbiətin bu nadir möcüzəsi səmanı rəngarəng işıq şousuna çevirəcək və insanlara unudulmaz anlar bəxş edəcək.