Günəşin Maqnit Dövrü və Onun Fırtınaları

Günəşin maqnit dövrləri, onun səthindəki günəş ləkələri və kosmosa atılan kütləvi fırtınalarla müşahidə olunur. Bu dövrlər 11 illik bir prosesdə dəyişir və bu dəyişikliklər Yer kürəsində kosmik hava şəraitinə ciddi təsir göstərə bilər. 2024-cü ildə Günəş Dövrü 25-in maksimumuna çatdığı güman edilir, bu da planetimizdə daha çox günəş fırtınaları və aurora hadisələri ilə nəticələnir.

Günəşin Maqnit Sahəsinin Səbəbi

Günəşin maqnit dövrü, onun daxili strukturlarında baş verən "günəş dinamosu" adlı prosesdən qaynaqlanır. Günəş, qatı bir cisim kimi deyil, plazma topu kimi fırlanır. Ekvatorda daha sürətli, qütblərdə isə daha yavaş fırlanan bu nəhəng plazma topu, maqnit sahələrini yaradır. Maqnit xətləri zamanla dolaşır və nəticədə günəş ləkələri və maqnit partlayışları kimi hadisələr baş verir. Bu proses 11 ildən bir maqnit qütblərinin dəyişməsi ilə nəticələnir.

Gənc Ulduzların Rolu

Macquarie Universiteti, Yeni Cənubi Uels Universiteti və Çin Elmlər Akademiyasının tədqiqatçıları, Günəşə bənzər 138 ulduzu araşdıraraq Günəşimizin maqnit dövrünün unikal olmadığını aşkar etdilər. Gənc ulduzlar daha qısa maqnit dövrlərinə malikdir, amma zamanla onların fırlanma sürəti azaldıqca, maqnit dövrləri də Günəşimizin 11 illik dövrünə bənzəməklə dəyişir.

Dr. Çahal deyir: "Biz bir neçə gənc Günəş bənzəri ulduzun maqnit dövrlərinin Günəşimizə oxşadığını, lakin daha qısa olduğunu aşkar etdik. Bu ulduzlar yaşlandıqca və fırlanma sürətləri azaldıqca, onların dövrləri Günəşimizin indiki 11 illik dövrünə uyğunlaşır."

Kosmik Hava Şəraitinin Önəmi

Kosmosun fəthi ilə bağlı planlar artdıqca və texnologiyadan asılılıq gücləndikcə, Günəşin maqnit dövrlərini anlamaq daha vacib hala gəlir. Günəş fırtınaları GPS sistemlərini poza, aviasiya rabitəsinə mane ola və elektrik şəbəkələrini sıradan çıxara bilər. Xüsusilə qütb marşrutlarında uçan pilotlar və kosmosda olan səyyahlar üçün bu risklər daha böyükdür.

Son bir il ərzində qeyri-adi aşağı enliklərdə müşahidə olunan aurora hadisələri Günəşin aktiv fazasının əyani sübutudur. Bu möhtəşəm görüntülər, Günəşin maqnit proseslərinin Yer üzərindəki təsirlərini və texnologiya ilə əlaqəli potensial riskləri xatırladır.