Gent terapiyası ilə leykoz müalicəsində yeni dövr

Londondakı University College London alimləri leykoz xəstələrinin müalicəsində böyük irəliləyiş əldə ediblər. Onlar 'Base-Editing' adlanan metodla, genlərdə dəqiq dəyişikliklər edərək, kəskin limfoblast leykoz xəstələrinin əksəriyyətində remissiya əldə etməyə nail olublar. Bu metod, ağ qan hüceyrələrinin genetik quruluşunu dəyişərək onları xərçənglə mübarizə aparan 'canlı dərmanlara' çevirir.

Müalicənin mahiyyəti

Leykoz xəstələrində T-hüceyrələri normal olaraq bədəndəki təhlükələri axtarıb məhv etməli olduğu halda, bu xəstəlikdə nəzarətsiz şəkildə çoxalır. Alimlər sağlam donorların T-hüceyrələrini genetik olaraq dəyişdirərək xəstələrə köçürürlər. Professor Waseem Qasim bu müalicəni belə təsvir edir: 'Bu, çox dərin və intensiv bir prosesdir. Xəstələrdən böyük dözümlülük tələb edir, lakin təsirli olduğu zaman, nəticələr möhtəşəmdir.'

İlk uğurlu müalicə və Alyssanın hekayəsi

2022-ci ildə 13 yaşlı Alyssa adlı britaniyalı qız bu üsulla müalicə alan ilk xəstə oldu. O, müalicədən sonra tamamilə sağaldı və indi xərçəng üzrə tədqiqatçı olmaq arzusundadır. Alyssa kimi xəstələr üçün bu üsul, kimya terapiyası və sümük iliyi transplantasiyasının uğursuz olduğu hallarda son ümid idi.

İnsanlara təsiri

Son araşdırmalarda 10 xəstə üzərində tətbiq olunan müalicə nəticəsində onların təqribən 60%-ində remissiya müşahidə edildi. Bu, əvvəllər müalicəsi mümkün olmayan xəstələr üçün həyatlarını dəyişdirə biləcək bir ümid işığıdır. Alimlər qeyd edirlər ki, bu metodla hər xəstəyə fərdi dərman hazırlamaq mümkün olacaq. Bu, tibb dünyasında xəstəliklərin müalicəsində yeni bir dövrün başlanğıcı ola bilər.

Nəticə

Gent terapiyası, leykoz xəstələrinin həyatını xilas etmək üçün böyük bir addım kimi qiymətləndirilir. Alyssanın hekayəsi və digər xəstələrin uğurları, bu müalicənin potensialını göstərir. Gələcəkdə bu texnologiyanın daha geniş tətbiqi ilə, müalicəsi çətin xəstəliklərə qarşı daha effektiv yollar tapıla bilər.