Görünə bilən ilk zaman kristalı yaradıldı

Alimlər görünə bilən zaman kristalı yaratdı

2012-ci ildə nəzəriyyə olaraq təklif edilən zaman kristalları, adi kristallardan fərqli olaraq zaman boyunca təkrarlanan naxışlara malikdir. Kolorado Boulder Universitetinin (UC Boulder) alimləri, müəyyən şərtlər altında gözlə görünə bilən ilk zaman kristalını yaratmağa nail oldular.

Zaman kristalları nədir?

Adi kristalların atomları üç ölçülü məkan daxilində təkrarlanan naxışlar yaradır. Zaman kristalları isə zaman boyunca hərəkət edən və təkrarlanan dövrə malikdir. Nobel mükafatı laureatı Frank Vilçek tərəfindən ilk dəfə 2012-ci ildə təklif edilən bu konsepsiya, alimlər və kvant kompüterlər tərəfindən araşdırılmışdır.

Texnologiyada yeni dövr

UC Boulder alimləri, maye kristallardan istifadə edərək zaman kristalı yaratmağa nail oldular. Maye kristallar, televizor ekranlarında istifadə edilən LCD panellərdəki materiala bənzəyir. Şüşə lövhələr arasında yerləşdirilən bu kristallar, işıq ilə təzyiqə məruz qalır və zaman boyunca təkrarlanan mürəkkəb interaksiyalar yaradır.

İstifadə sahələri

Zaman kristalları gələcəkdə məlumat saxlanması texnologiyasında və saxtaçılığa qarşı mübarizədə istifadə edilə bilər. UC Boulder alimləri, bu kristalların üst-üstə yığılaraq daha mürəkkəb naxışlar yaratmaq potensialını vurğulayır. Məsələn, 100 dollarlıq bir əskinasda zaman kristalları ilə yaradılan "zaman su nişanı" saxtaçılığın qarşısını almağa kömək edə bilər.

Hanqing Zhao və Ivan Smalyukh tərəfindən həyata keçirilən bu araşdırma, gələcək texnologiyaların inkişafına əhəmiyyətli töhfə verə bilər.

Alimlərin fikirləri

"Bütün bu dünyanı yaratmaq üçün sadəcə işıq lazımdır," deyə Smalyukh qeyd edir. "Bu zaman kristalının gözəlliyi ondadır ki, xüsusi şərtlər yaratmağa ehtiyac yoxdur; işığı yandırırsınız və hər şey baş verir."

UC Boulder alimləri, bu texnologiyanın müxtəlif istiqamətlərdə inkişaf etdirilməsinin mümkünlüyünü vurğulayır.

Nəticə

Zaman kristalları, maddənin yeni fazası olaraq, müasir elm və texnologiya üçün yeni perspektivlər açır. Bu, gələcəkdə daha çox tədqiqat və tətbiq sahələri üçün qapı aça bilər.