Günəş Sistemində yeni sirr: Simulyasiyaların nəticələri

Günəş Sisteminin gənclik dövründəki xaos

Günəş Sistemi, formalaşdığı ilk dövrlərdə bugünkü kimi deyildi. Nəhəng planetlər — Yupiter, Saturn, Uran və Neptun — bir-birlərinə daha yaxın mövqedə idi. Lakin bu sabitlik uzun sürmədi. Alimlər, bu planetlərin bugünkü mövqelərinə necə çatdıqlarını izah etmək üçün yeni bir nəzəriyyə irəli sürüblər: gənc Günəş Sistemində bir azad planetin təsiri.

Nəhəng planetlərin qeyri-sabitliyi

Laboratoire d'Astrophysique de Bordeaux və Planetary Science Institute-un tədqiqatçıları, bu qeyri-sabitliyi izah etmək üçün 3000 kompüter simulyasiyası həyata keçiriblər. Alimlər Günəş Sisteminin ilk dövrlərdə yüzlərlə ulduzdan ibarət bir ulduz qrupunda formalaşdığını və yaxın keçidlərin qaçınılmaz olduğunu bildirirlər. Simulyasiyalar göstərdi ki, bu keçidlərdən biri, 3-30 Yupiter kütləsi arasında olan bir azad planet və ya qəhvəyi cırtdanın təsiri ilə baş verə bilər.

Simulyasiyaların nəticələri

Simulyasiyalar zamanı nəhəng planetlər rezonans zəncirində yerləşdirildi. Bu zəncir, 100 milyon ildən çox sabit qala biləcək bir sistem idi. Lakin azad planetin təsiri ilə sistem qeyri-sabitləşdi. Ən uğurlu ssenarilərdə, azad planet Günəşə təxminən 20 astronomik vahid məsafədə yaxınlaşdı və nəhəng planetlərin mövqelərini dəyişdi. Bu ssenarilərin yalnız 1%-i bugünkü Günəş Sisteminin orbital quruluşunu tam olaraq əks etdirdi.

İnsan təsiri və yeni anlayışlar

Bu araşdırma, Günəş Sisteminin formalaşma tarixini daha dərindən anlamağa imkan verir. Azad planetlərin sayı və onların təsirləri haqqında yeni müşahidələr, bu nəzəriyyəni daha da gücləndirə bilər. Alimlər hesab edirlər ki, azad planetlərin sayı standart modellərdə göstəriləndən dörd dəfə çox ola bilər. Bu, qeyri-sabitlik ehtimalını 1%-dən 5%-ə qədər artırır.

Gələcək araşdırmalar

Bu nəzəriyyə, nəhəng planetlərin qeyri-sabitliyini izah edən digər ssenarilərə — qaz diskinin dağılması, spontan qeyri-sabitlik və planetesimal diskin təsirlərinə — alternativ bir fikir təqdim edir. Lakin bu nəzəriyyənin təsdiqlənməsi üçün daha çox müşahidə və analiz tələb olunur.