İki ulduz ətrafında dövr edən planet kəşfi

Astronomlar, HD 143811 AB b adlı Tatuin-oxşar bir planetin kəşfini elan etdilər. Bu planet, iki ulduzun ətrafında dövr edir və birbaşa görüntülənə bilən nadir ekzoplanetlərdən biridir. Planetin kəşfi, ulduz sistemlərinin formalaşması və inkişafı haqqında yeni anlayışlar təqdim edir.

Planetin xüsusiyyətləri

HD 143811 AB b planetinin ölçüsü Yupiterdən təxminən 5.6 dəfə böyükdür. Planetin səthində temperatur 1042 Kelvin (769°C) təşkil edir ki, bu da onu Veneradan iki dəfə daha isti edir. Planetin yaşı yalnız 13 milyon il olduğu üçün hələ də formalaşma istiliyini qoruyur. Bu cavan və isti xüsusiyyətləri sayəsində planet birbaşa görüntülənə bilib.

Ulduz sistemi və orbit

HD 143811 AB b planetinin orbit müddəti 300 il təşkil edir və ulduzlarından iki dəfə Neptunun Günəşdən uzaqlığı qədər məsafədə yerləşir. Bunun əksinə, ulduz cütləri bir-birinə çox yaxındır və hər 18 gündə bir-birinin ətrafında dövr edir. Bu yaxınlıq planetin ulduzların ətrafında formalaşdığını göstərir, əvvəlcə başqa bir sistemdə formalaşıb buraya gətirilmədiyini sübut edir.

Kəşfin əhəmiyyəti

Astronom Dr. Jason Wang bu kəşfi belə şərh edir: 'Bu planetin və ulduzların hərəkətini birbaşa izləmək, sistemlərin necə formalaşdığını başa düşmək üçün unikal bir fürsətdir.' Wang və onun komandası, planetin orbitini izləmək üçün daha çox teleskop vaxtı əldə etməyi planlaşdırır. Onlar ümid edirlər ki, bu müşahidələr planetlərin yaranması və hərəkəti ilə bağlı daha geniş məlumat əldə etməyə kömək edəcək.

Texnoloji irəliləyişlər

HD 143811 AB b planetinin kəşfi, Gemini Planet İmager (GPI) adlı cihazın imkanları sayəsində mümkün olub. Şili’dəki Gemini South teleskopuna quraşdırılmış bu cihaz, infraqırmızı dalğalarda planetlərin istilik radiasiyasını aşkar edə bilir. Wang və komandası, cihazın köməyi ilə 500-dən çox ulduzu müşahidə edərək yalnız bir yeni planet tapıblar. Bu, ekzoplanetlərin nadir olduğunu göstərir.

Gələcək planlar

Kəşfin təsdiqi üçün 50-dən çox astronom məlumatları analiz edib. Əlavə olaraq, başqa bir araşdırma qrupu da HD 143811 AB b planetini müstəqil şəkildə tapıb, lakin daha az detal təqdim edib. Bu planet, ekzoplanetlərin necə formalaşdığını daha yaxşı anlamaq üçün yeni bir fürsət yaradır.

Wang və Jones'un araşdırması The Astrophysical Journal Letters jurnalında dərc olunub. Paralel olaraq, digər qrupun araşdırması Astronomy and Astrophysics jurnalında yayımlanıb.