Avtopilot dedikdə əksər insanların ağlına iki pilotun kokpitdə oturub qəhvə içərək təyyarənin bütün işi öz üzərinə götürdüyü bir mənzərə gəlir. Helikopterlər isə daha mürəkkəb idarəetmə tələb etdiyi üçün bir çoxları onların avtopilot texnologiyasına malik olmadığını düşünür. Əslində isə helikopterlərdə də avtopilot mövcuddur. Lakin bu sistemlər təyyarələrdə olduğu kimi əsas rol oynamır, daha çox köməkçi funksiyasını yerinə yetirir.

Helikopterlərdə avtopilot sistemlərinin mərkəzində avtomatik uçuş idarəetmə sistemləri (ACS) dayanır. Bu sistemlər avtomobillərdəki elektron sabitlik nəzarəti və kruiz nəzarətinə bənzəyir: onlar uçuş zamanı helikopterin hərəkətini və yüksəkliyini real vaxtda incə tənzimləyərək pilotlara kömək edir. Xüsusilə hərbi əməliyyatlar və ya təxliyə uçuşları kimi yüksək təzyiq altında olan uçuşlarda bu sistemlər pilotun iş yükünü azaldaraq uçuşu daha təhlükəsiz edir.

Bəzi məşhur hərbi helikopterlər də avtopilot sistemlərindən istifadə edir. Bu sistemlər pilotları davamlı mikro-tənzimləmələrdən azad edərək onların dar məkanlarda naviqasiya etməsinə, radio danışıqlarını idarə etməsinə və yerüstü qruplarla koordinasiya qurmasına imkan verir. Xüsusilə uzunməsafəli uçuşlarda bu dəstək çox dəyərli olur.

Helikopterlərdə avtopilot necə işləyir? Helikopterlərdə avtopilot sistemləri vahid bir struktur deyil, müxtəlif komponentlərdən ibarət kompleks bir mexanizmdir. Məsələn, rəqəmsal uçuş idarəetmə sistemi (DFCS) və rəqəmsal uçuş yönləndirmə sistemi (DFGS) fərqli səviyyələrdə məlumatları idarə edir. Bu sistemlərin mərkəzində isə uçuş direktoru (FD) dayanır. Uçuş direktoru helikopterin cari yüksəkliyini, hava sürətini və istiqamətini analiz edərək uyğun sükan komandalarını verir.

Sadə sistemlər helikopteri sabit vəziyyətdə saxlamaq üçün nəzərdə tutulub. Məsələn, yan tərəfə hərəkəti azaldan "yaw damper" helikopterin yan-yana hərəkətini yumşaldaraq daha rahat bir uçuş təcrübəsi təmin edir. Sabitlik artırıcı sistemlər (SAS) isə ani külək dalğaları kimi faktorları real vaxtda düzəldir. Bu sistemlər helikopteri tam idarə etməsə də, çətin vəziyyətlərdə pilotlara böyük kömək edir.

Daha inkişaf etmiş sistemlər isə bir neçə uçuş oxunu idarə edə bilir. Bu sistemlər bir oxdan başlayaraq (məsələn, sadə yan hərəkət düzəlişi) üç, hətta dörd oxa qədər genişlənə bilər. Üç oxlu avtopilot sistemi helikopterin pitch, roll və yaw hərəkətlərini idarə edir və pilotun çətin vəziyyətlərdə iş yükünü azaldır.

Airbus və helikopterlərdə avtopilot texnologiyasının gələcəyi Helikopter texnologiyasında bəzi komponentlər illərlə dəyişməz qalır, məsələn, helikopterin ön şüşəsindəki ip. Lakin avtopilot texnologiyası daim inkişaf edir. Bu sahədə irəliləyişlərə öncülük edən şirkətlərdən biri Airbusdır. Şirkətin H130 modeli ən müasir 3 oxlu avtopilot sistemi ilə təchiz olunur. Bu sistem yalnız kiçik bir proqram yeniləməsi deyil, tam inteqrasiya olunmuş bir təhlükəsizlik şəbəkəsi təqdim edir.

H130-un yeni avtopilot sistemi helikopteri uçuşun bütün mərhələlərində dəstəkləyir: havaya qalxma, eniş, dar məkanlarda asılma və kruiz uçuşu. Sistem həmçinin pilotların helikopteri texniki imkanlarının sərhədindən kənara çıxarmaqdan qoruyan avtomatlaşdırılmış təhlükəsizlik mexanizmi ilə təchiz olunub. Bu xüsusiyyət, xüsusilə axtarış-xilasetmə və ya təcili tibbi missiyalar zamanı həm pilotlar, həm də sərnişinlər üçün kritik önəm daşıyır.

Airbus avtopilot texnologiyasını tam avtomatlaşdırmaya doğru yönəltməkdənsə, insanın iştirakı ilə texnologiyanı birləşdirməyə üstünlük verir. Şirkət, pilotların iş yükünü və stresini azaltmaqla onların daha az yorulmasını, missiyalara daha hazır olmasını və yüksək təhlükəsizlik standartlarını təmin etməyi hədəfləyir. H130 modelini idarə edən pilotlar bu texnologiya sayəsində daha az yorğunluq, daha yaxşı hazırlıq və ən son avtopilot texnologiyası ilə təchiz olunmuş bir uçuş təcrübəsi yaşayırlar.