Sandia Milli Laboratoriyalarında çalışan alim Con Sanduski, günəş enerjisini elektrikə çevirən heliostatların gecələr asteroidlərin aşkarlanmasında istifadə edilə biləcəyini irəli sürüb. Onun fikrincə, bu böyük güzgülər, adətən gecələr istifadəsiz qaldıqları üçün, az xərc tələb edən bir üsulla asteroidlərin aşkar edilməsinə kömək edə bilər.

"Heliostat sahələri gecələr işləmir. Onlar sadəcə istifadəsiz qalır. Ölkə olaraq, bu sahələrə gecə iş tapmaqla yaxın Yer obyektlərinin aşkarlanması üçün nisbətən az xərcli bir fürsətimiz var," deyə Sanduski bildirib. "Əgər asteroidin gələcəyini və harada yerə düşə biləcəyini əvvəlcədən bilsək, potensial ziyanı azaltmaq üçün daha yaxşı hazırlıq görmək şansımız olar."

Planetar müdafiə səylərinin əksəriyyəti ulduzların görüntülərini əldə etmək üçün observatoriya səviyyəli teleskoplardan istifadə edir. Bu görüntülərdə kompüter alqoritmləri vasitəsilə asteroidlər müəyyən edilir. Bu proses dəqiq olsa da, zaman alır və yeni observatoriyaların tikintisi baha başa gəlir.

Sanduski, Laboratoriyanın İstiqamətlənmiş Tədqiqat və İnkişaf layihəsi çərçivəsində Milli Günəş Termal Test Qurğusunda yay gecələrini keçirərək təcrübələr aparıb. O, sahədəki 212 heliostatdan birini bu iş üçün istifadə edib.

"Günəş qüllələri milyonlarla vatt günəş işığını toplayır," deyə Sanduski qeyd edib. "Gecələr isə biz femtovatt yığmağa çalışırıq. Bu, günəş işığının asteroidlərdən əks olunan milyardıncı hissəsinə bərabərdir."

Sadə dillə desək, Sanduski heliostatların, ənənəvi görüntü üsullarından fərqli olaraq, asteroidlərin ulduzlara nisbətən sürətini ölçə biləcəyini düşünür. "Məqsədim asteroidin ulduzlara nisbətən sürətini aşkar etməkdir," deyə o bildirib.

Sanduski təcrübə zamanı heliostatın istiqamətini dəyişmək üçün mövcud proqram təminatından istifadə edib. "Heliostatın istiqamətini tədricən dəyişib, hər dəqiqədə bir dəfə irəli-geri hərəkət etdirdik," deyə o izah edib.

Təcrübə zamanı Sanduski, 200 fut (təxminən 61 metr) hündürlükdəki günəş qülləsində dayanaraq adi optik cihazlarla heliostatın cəmlədiyi işığı müşahidə edib. "Gecə boyu məlumat toplamaq üçün gözləməli olurdum. Təxminən hər 20 dəqiqədən bir məlumat nöqtələri toplayırdım. Səhərə qədər məlumat toplamağa davam edirdim," deyə o bildirib.

Sanduski bu texnologiyanın hələ ilkin mərhələdə olduğunu vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, bu üsul yeni observatoriyaların tikintisindən daha sərfəli olmaqla yanaşı, əlavə üstünlüklər də təqdim edə bilər. "Bu metod ABŞ Kosmik Qüvvələrinə Ay ətrafındakı mürəkkəb orbitlərdə yerləşən kosmik gəmiləri izləməkdə kömək edə bilər," deyə o əlavə edib.

Sanduski öz tapıntılarını Beynəlxalq Optika və Fotoniya Cəmiyyətinin konfransında təqdim edib və bu barədə bir məqalə dərc olunub. "Optika və asteroid ovlama icmasından rəy almaq istəyirik," deyə o bildirib. "Bu, texnologiyanın necə işləyəcəyi ilə bağlı narahatlıqları anlamaq üçün bir fürsətdir."

O, növbəti addımın tanınmış bir planetin aşkarlanması üçün heliostatdan istifadə etmək ola biləcəyini deyib. Bu, texnologiyanın məhdudiyyətlərini aşkar etməyə kömək edəcək. "Bir heliostatdan bir neçəsinə keçid edərək texnologiyanı genişləndirmək və daha kiçik asteroidlərin aşkarlanmasını nümayiş etdirmək istəyirik," deyə Sanduski əlavə edib.