Həyatın sərhədlərini dəyişən yeni canlı: Sukunaarchaeum mirabile

Yeni Canlı: 'Sukunaarchaeum mirabile'

Kanadalı və Yapon alimlər həyat anlayışını yenidən düşünməyə səbəb olacaq bir orqanizm kəşf ediblər. 'Sukunaarchaeum mirabile' adlı bu canlı, həyat və virus anlayışlarının sərhədlərində qərarlaşır. Adını Yapon mifologiyasındakı kiçik ölçülü bir tanrıdan alan bu orqanizm həm viruslara, həm də hüceyrələrə aid xüsusiyyətlərə malikdir.

Həyatın sərhədləri

Viruslar adətən 'canlı' hesab edilmir, çünki onlar öz enerji mənbəyini yarada bilmir, böyümür və təkbaşına çoxalmır. Lakin 'Sukunaarchaeum mirabile' bu anlayışı çətinləşdirir. Bu orqanizm öz ribosomlarını və RNA-sını yarada bilir, lakin bəzi funksiyalarını ev sahibinə həvalə edir. Onun genomu son dərəcə kiçikdir: cəmi 238000 baza cütü, bu isə ən kiçik məlum arxey genomunun yarısı qədərdir.

Kəşfin arxasında duran tədqiqat

Dalhousie Universitetindən molekulyar bioloq Ryo Harada və komandası bu qeyri-adi canlıyı dəniz planktonu 'Citharistes regius' üzərində araşdırma apararkən aşkar ediblər. Genetik məlumatlar arasında tanınmayan bir DNA döngəsi tapılıb və bu, 'Sukunaarchaeum mirabile'-nin Arxeylər domeninə aid olduğunu göstərib. Arxeylər, prokaryotik hüceyrələrlə əlaqəli olsa da, eukaryotik hüceyrələrin (insanlar da daxil olmaqla) milyardlarla il əvvəl məhz bu qrupdan təkamül etdiyi düşünülür.

Genetik sadəlik və həyat anlayışının yenidən düşünülməsi

Bu orqanizmin genomu son dərəcə sadədir. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, onun genetik quruluşu əsasən çoxalma və genetik məlumatların ötürülməsi üçün lazımlı mexanizmlərdən ibarətdir. 'Bu, ev sahibinə olan metabolik asılılığın misilsiz səviyyəsini göstərir və minimal hüceyrə həyatı ilə viruslar arasındakı funksional fərqləri çətinləşdirir,' deyə müəlliflər bildirir.

İnsan üçün nə deməkdir?

'Sukunaarchaeum mirabile'-nin kəşfi, həyatın sərhədlərini yenidən müəyyənləşdirmək üçün elm dünyasında yeni üfüqlər açır. Bu cür mikrobların tədqiqi, hüceyrə təkamülünün daha yaxşı başa düşülməsinə və simbiotik sistemlərin daha geniş öyrənilməsinə səbəb ola bilər. Alimlər ümid edirlər ki, bu kəşf gələcəkdə daha çox qeyri-adi canlıların aşkar olunmasına yol açacaq.

Nəticə

'Sukunaarchaeum mirabile' həyatın sərhədlərində qərarlaşan unikal bir canlıdır. Onun genomunun kiçikliyi və ev sahibinə olan asılılığı, həyat anlayışını yenidən düşünməyə vadar edir. Bu kəşf, həm elm dünyasında, həm də həyatın mənası haqqında düşünənlər üçün yeni suallar yaradır.