Qəribə reproduksiya üsulu

İberiya qarışqa kraliçalarının reproduksiya strategiyası elm dünyasında maraq doğurub. Alimlər aşkarlayıblar ki, bu kraliçalar yumurtalarından iki fərqli növ qarışqa doğururlar: tüklü İberiya qarışqaları və tüksüz Messor structor qarışqaları. Bu unikal xüsusiyyət qarışqaların genetikası və reproduksiya üsulları ilə bağlı fundamental anlayışları dəyişir.

Araşdırmanın başlanğıcı

Fransanın Montpellier Universitetindən Jonathan Romiguier və onun komandası bu fenomeni araşdırmağa 5 il sərf etmişdir. Onlar 120-dən çox qarışqa populyasiyasını analiz etmiş, yüzlərlə qarışqanın genomunu sıralamış və laboratoriya təcrübələri aparmışlar. Araşdırmanın nəticələri “Nature” jurnalında 3 sentyabr tarixində dərc olunmuşdur.

Tarixi və genetik fərqlər

Messor ibericus və Messor structor növləri 5 milyon il əvvəl bir növdən ayrılmışdır. Bu ayrılma baş verdikdən sonra növlər Avropanın müxtəlif bölgələrində birgə yaşamışdır. İberiya kraliçaları öz işçi qarışqalarını istehsal etmək qabiliyyətini itirdikdən sonra, yaxınlıqdakı Messor structor populyasiyalarından erkək qarışqalarla cütləşərək hibrid işçi qarışqalar yaratmağa başlamışdır.

Sperm klonlama fenomeni

Araşdırma göstərdi ki, İberiya kraliçaları Messor structor erkək qarışqalarının spermini klonlayaraq onları öz yumurtalarına tətbiq edir. Bu, “seksual domestikasiya” adlanan unikal bir prosesdir. Alimlər qeyd edirlər ki, bu reproduksiya üsulu heç bir digər canlıda müşahidə olunmamışdır.

Nəticələr və gələcək tədqiqatlar

Bu reproduksiya sistemi İberiya qarışqalarına böyük üstünlük verir, lakin genetik müxtəlifliyin azalması səbəbindən uzunmüddətli dövrdə növün məhv olma ehtimalı var. Alimlər növbəti mərhələdə bu reproduksiya prosesinin hüceyrə mexanizmini araşdırmağı planlaşdırırlar. Bu, digər növlərdə süni klonlama texnologiyasına dair ipuçları verə bilər.

Elm dünyasında təsiri

Kaliforniya Universitetinin entomologiya üzrə professoru Jessica Purcell bu qarışqaların reproduksiya sistemini “ən qəribə” adlandırıb. O qeyd edir ki, bu sistemdə yumurtaların son taleyini, yəni işçi və ya erkək olacağını müəyyən edən mexanizmlər daha dərindən araşdırılmalıdır.

Bu tapıntılar qarışqaların təkamül və genetik adaptasiyalarını daha yaxşı anlamaq üçün mühüm addımdır.