Elm və Kosmos
İkili istifadəyə yararlı kosmik texnologiyaların imkanları və çətinlikləri
32
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsizRSS-Hydro şirkətinin baş direktoru və təsisçisi Qay Şuman ikili istifadəyə yararlı kosmik texnologiyalar barədə danışaraq, bu texnologiyaların gətirdiyi imkanlar və qarşılaşılan çətinliklər haqqında fikirlərini bölüşüb. Kosmik sahədə ikili istifadəyə yararlı texnologiyalar həm mülki, həm də hərbi məqsədlər üçün istifadə oluna bilən texnologiyalardır. Bir məqsəd üçün dizayn edilsə də, bu texnologiyalar başqa bir məqsədə uyğunlaşdırıla bilər. Məsələn, peyk naviqasiya sistemləri, peyk təsvirləri və rabitə peykləri bu kateqoriyaya daxildir.
RSS-Hydro şirkəti, Yer müşahidəsi və iqlim modelləşdirilməsi sahələrində apardığı geniş araşdırmalar əsasında, daşqınlar və yanğınlar kimi iqlim problemlərinin idarə olunmasına kömək edən peyk və modelləşdirmə texnologiyaları inkişaf etdirir. Şirkət bu texnologiyaları əsasən mülki məqsədlər üçün hazırlasa da, onların gələcəkdə ikili istifadə potensialını nəzərdən keçirir. Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) kimi təşkilatlar ikili istifadəni nəzərdə tutan missiyalar hazırlamağa başladıqca, RSS-Hydro-nun CeDaRS və FloodPin kimi xidmətləri bu sahədə daha cəlbedici olur.
CeDaRS layihəsi, məlumatların Yerə endirilərək işlənməsi əvəzinə, bütün proseslərin kosmosda həyata keçirilməsini təmin edən bir çərçivə təklif edir. Bu yanaşma, həm vaxt qənaəti, həm də ötürülən məlumatların həcminin azaldılması baxımından əhəmiyyətlidir. FloodPin xidməti isə daşqınların sürətli aşkar edilməsi və xəbərdarlıq göndərilməsi üçün nəzərdə tutulub. Gələcəkdə bu xidmət vasitəsilə daşqınların baş verməsindən əvvəl qurudakı cihazlara sürətli xəbərdarlıq göndərilməsi planlaşdırılır.
Qay Şumanın fikrincə, ikili istifadə texnologiyaları milli təhlükəsizlik və iqtisadi rəqabətlilik baxımından olduqca vacibdir. Təbii fəlakətlər, məsələn, daşqınlar və yanğınlar, milli təhlükəsizlik üçün ciddi təhdidlər yarada bilər. Belə hallarda sürətli xəbərdarlıq və effektiv idarəetmə iqtisadi zərərləri minimuma endirə və milli təhlükəsizliyi təmin edə bilər.
Yer müşahidəsi sahəsində ikili istifadə texnologiyalarının tətbiqi ilə bağlı əsas çətinliklərdən biri suverenlik məsələsidir. Bir çox ölkə öz peyk missiyalarını və tətbiqlərini başqaları ilə paylaşmaq istəmir. RSS-Hydro bu problemi Docker texnologiyası vasitəsilə həll etməyə çalışır. Bu texnologiya, hər bir ölkəyə öz həssas milli məlumatlarını istifadə edərək fərdi tətbiqlər yaratmaq imkanı verir.
İkili istifadə texnologiyalarının inkişafı həm mülki, həm də hərbi məqsədlər üçün ciddi potensiala malikdir. Lakin bu texnologiyaların inkişaf etdirilməsi zamanı şirkətlər təhlükəsizlik və məxfilik qaydalarına ciddi riayət etməlidirlər. RSS-Hydro şirkəti, həm mülki, həm də hərbi istifadə üçün uyğunlaşdırıla bilən məhsullar hazırlayaraq, bu sahədə yeniliklərə töhfə verməyə davam edir.