İldırımın yaranma sirri: Alimlərdən yeni kəşf

Avstriya Elm və Texnologiya İnstitutunun alimləri ildırımın yaranma mexanizmini izah edə biləcək maraqlı bir metod hazırlayıblar. Tədqiqatçılar iki lazer şüası ilə hissəcikləri "tutaraq" onların elektrik potensialını izləyiblər. Bu innovativ qurğu sayəsində hissəciklər həftələrlə sabit saxlanıla bilir.

Tədqiqatın gedişi

Tədqiqat qrupu ilk olaraq hissəciklərin yükünü rütubətin necə dəyişdiyini ölçmək məqsədilə araşdırma aparmaq istəyirdi. Lakin onlar lazer şüalarının özlərinin hissəcikləri yüklədiyini aşkar etdilər. İki fotonun bir hissəcikdən elektron çıxarması nəticəsində hissəcik müsbət yük alır və bu yük tədricən artır. Maraqlısı odur ki, hissəciklər yükləndikcə spontan boşalmalar baş verir. Bu proses iki fotonlu mexanizmlə baş verir, yəni iki foton eyni anda hissəcikdən elektron çıxarır.

İldırımın yaranma prosesi

İldırımın yaranması əsasən buludlarda buz kristallarının toqquşması və elektrik yükü mübadiləsi ilə əlaqələndirilir. Zamanla elektrik potensialı o qədər yüksəlir ki, ildırım yaranır. Alimlər hesab edirlər ki, ilkin "qığılcımlar" güclü yüklənmiş buz kristallarından qaynaqlana bilər. Lakin buludlarda ölçülən elektrik sahəsinin gücü bu prosesi tam izah etmək üçün kifayət deyil.

Yeni metodun perspektivləri

Avstriyalı tədqiqatçı Andrea Stellner və həmkarları tərəfindən yaradılan qurğu buz kristallarının mikro səviyyədə yük dinamikasını araşdırmağa imkan verir. Stellner deyir: "Bizim hissəciklər artıq spontan boşalmalar göstərir. Təsəvvür edin, bir gün onlar kiçik ildırımlar yaratsa, bu inanılmaz olardı."

İnsan üçün əhəmiyyəti

Bu araşdırma atmosfer fizikası sahəsində böyük irəliləyiş ola bilər. İldırımın yaranma mexanizmini daha yaxşı başa düşmək hava proqnozlarının dəqiqliyini artırmaqla yanaşı, təhlükəsizlik tədbirlərinin daha effektiv planlaşdırılmasına kömək edə bilər. Alimlər ümid edirlər ki, bu mikroskopik tədqiqatlar atmosferdə baş verən böyük proseslərin sirrini açmağa kömək edəcək.