Erkən kainatda qara dəliklərin yaranma sübutu

Astronomlar James Webb kosmik teleskopunun köməyi ilə Böyük Partlayışdan 600 milyon il sonra mövcud olmuş kiçik qırmızı işıq ləkəsi olan QSO1 obyektini araşdırıblar. Alimlərin fikrincə, QSO1 Günəşin kütləsindən 50 milyon dəfə böyük olan bir qara dəlikdir. Bu kəşf ilkin qara dəliklərin mövcudluğuna dair ilk birbaşa sübut ola bilər.

Qırmızı işıq ləkələrinin tədqiqi

Əvvəlki tədqiqatlar göstərir ki, “kiçik qırmızı nöqtələr” (LRD) adlandırılan obyektlər parlaq qırmızı işıqlarına görə belə adlanır və onlar kainatın yaranmasından 600 milyon il sonra mövcud olmuş kiçik qalaktikalardır. Bu qalaktikalarda ulduzların sayı azdır və onların işığı qara dəliyin daxilində maddənin toplandığı akresiya diskindən çıxan şüalanmanı üstələyir.

QSO1-in önəmi

Alimlər QSO1 obyektinin kütləsini ölçərək onun Böyük Partlayışdan sonrakı ilkin qara dəliklərin rüşeymi ola biləcəyini vurğulayıblar. QSO1-dəki qara dəliyin kütləsi ulduzların kütləsi ilə müqayisədə həddindən artıq yüksəkdir. Bu, erkən qalaktikalarda qara dəliklərin necə formalaşdığına dair əhəmiyyətli məlumatlar təqdim edir.

İlkin qara dəliklərin yaranma mexanizmi

Alimlər hesab edirlər ki, ilkin qara dəliklər Böyük Partlayışdan sonrakı ilk anlarda qaz buludlarının sıxılması və ya qara dəliklərin toqquşması nəticəsində yaranmış ola bilər. QSO1-də müşahidə olunan qara dəliyin sürətli böyüməsi onun bu mexanizmlərdən biri ilə formalaşdığını göstərə bilər.

Kəşfin əhəmiyyəti

Bu kəşf erkən kainatda qalaktikaların necə formalaşdığını anlamaq üçün açar ola bilər. İlkin qara dəliklərin mövcudluğu və onların böyümə mexanizmi barədə məlumatlar astronomlara kainatın təkamülünü daha yaxşı başa düşmək imkanı verir.