Texnoloji İnkişaf
iRonCub MK3: Dünyanın İlk Uçan İnsanabənzər Robotu Havaya Qalxdı
26
Süni intellekt
Oxumaq vaxt alır?
Məqalələri dinləyə bilərsizİtalyan Texnologiya İnstitutu (IIT) tərəfindən hazırlanan iRonCub MK3 adlı insanabənzər robot ilk dəfə müvəffəqiyyətlə havaya qalxaraq mühüm bir nailiyyətə imza atdı. Bu robot, dörd mühərrik vasitəsilə vertikal qalxış həyata keçirir. İki mühərrik robotun qollarında, digərləri isə kürəyində yerləşən jetpackdədir. 18 iyunda yayımlanan videoda, robot xüsusi asqıdan asılı vəziyyətdə aktivləşdirilir və təxminən 50 santimetr hündürlüyə qalxır.
Robotun xarici görünüşü uşaqsayağı dizayn edilmişdir; hündürlüyü 1 metr, çəkisi isə 22 kiloqramdır. Robotun "uşaq üzü" adlandırılan hamar və parlaq başı onu tanınan edir. İlk dəfə 2009-cu ildə Avropa universitetlərinin RobotCub Konsorsiumu tərəfindən təqdim edilən iCub platforması, insan idrakını və süni intellekt araşdırmalarını dəstəkləyən bir test platforması kimi istifadə olunmuşdur.
IIT mühəndisləri, bu platformanın yeni versiyasını jet mühərrikləri ilə təchiz edərək uçuş qabiliyyətini artırmışdır. Bu inkişaf, uçan insanabənzər robotların axtarış-xilasetmə əməliyyatlarında, çətin keçilən və təhlükəli ərazilərdə yardım göstərməsi üçün yeni imkanlar yarada bilər. Robot dağıntıları təmizləmək, qurbanları tapmaq və hətta evakuasiya etmək kimi funksiyaları yerinə yetirə bilər. Bundan əlavə, bu robotlar körpülərin alt hissələrində təmir işləri aparmaq və nüvə, kimyəvi sızma kimi təhlükəli mühitlərdə fəaliyyət göstərmək üçün də istifadə edilə bilər.
Uçuş üçün robotun quruluşunda müəyyən dəyişikliklər edilmişdir. Jetpacki sabitləşdirmək üçün yükdaşıyan montaj dayaqları əlavə olunmuşdur və robotun ağırlığını dəstəkləmək üçün titandan hazırlanmış yeni onurğa sistemi quraşdırılmışdır. İstilikdən qorunmaq üçün şassi üzərində istiliyə davamlı panellər və örtüklər əlavə edilmişdir. Mühərriklərin bucağı uçuş sabitliyini təmin etmək üçün tənzimlənmişdir.
Robotun əvvəlki versiyalarında mühərriklərin buraxdığı istilik səbəbindən yanma problemi yaranmışdı. Bu versiyada bu problemlər aradan qaldırılmışdır. Robotun qolları mühərriklər üçün yer açmaq məqsədilə çıxarılmışdır, lakin bu qolların gələcək versiyalarda yenidən əlavə olunacağı bildirilir.
Robotun uçuş qabiliyyətini təkmilləşdirmək üçün mühəndislər kompleks bir uçuş idarəetmə sistemi tətbiq etmişlər. Linear Parameter Varying Model Predictive Control (MPC) adlanan bu sistem, robotun bütün oynaqlarını və mühərriklərini koordinasiya edərək uçuş zamanı optimal mövqeyi və mühərrik gücünü hesablayır.
Robotun təhlükəsiz şəkildə test edilməsi üçün əvvəlcə kompüter simulyasiyalarında sınaqlar aparılmış, daha sonra real dünya testlərinə keçilmişdir. Mühərriklərin buraxdığı istilik 600 dərəcə Selsiyə çatdığı üçün təhlükəsizlik tədbirləri xüsusi diqqət mərkəzində olmuşdur. Müəyyən edilmiş trayektoriya üzrə uğurlu bir qalxış nümayiş etdirildikdən sonra, komanda indi uçuş idarəetmə sistemini xarici təsirlərə, məsələn, külək və pis hava şəraitinə qarşı təkmilləşdirməyi planlaşdırır.