Vayt Adasının Aviasiya İrsi

İngiltərənin cənub sahilində yerləşən Vayt adası, gəmiqayırma və aviasiya sahəsində mühüm bir mərkəz olmuşdur. XIX əsrdən başlayaraq burada iki minə yaxın gəmi tikilmiş, daha sonra isə Saunders-Roe şirkəti uçan qayıqlar, hoverkraftlar və raketlə idarə olunan təyyarələr kimi unikal layihələrə imza atmışdır.

Saunders-Roe: Uçan Qayıqların Əfsanəsi

İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Saunders-Roe şirkəti SR.45 Princess adlı nəhəng uçan qayıq layihəsini həyata keçirdi. Bu təyyarə 45 metr uzunluğunda, 67 metr qanad genişliyində və 150 ton ağırlığında idi. Princess, Bristol Proteus turboprop mühərrikləri ilə təchiz edilmişdi. Təyyarə 1952-ci ildə ilk uçuşunu həyata keçirdi, lakin iqtisadi çətinliklər və texniki problemlər səbəbindən layihə uğursuzluqla nəticələndi. ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri bu uçan qayığı nüvə enerjisi ilə işləyən test təyyarəsi kimi istifadə etməyi düşünürdü, lakin bu plan həyata keçmədi. Nəticədə, təyyarələr 1967-ci ildə korroziya səbəbindən məhv edildi.

Raketlə İdarə Olunan Təyyarələr

1950-ci illərdə Saunders-Roe SR.53 və SR.177 kimi raketlə idarə olunan təyyarələr hazırladı. SR.53 təyyarəsi Mach 2.2 sürətinə çatırdı və yüksək performans nümayiş etdirirdi. Bu təyyarə kerosin və yüksək konsentrasiyalı peroksid yanacaq kombinasiyasından istifadə edirdi ki, bu da onu daha təhlükəsiz edirdi. SR.177 isə radar sistemi ilə təchiz olunmuşdu və həm Britaniya, həm də Almaniya tərəfindən maraqla qarşılanmışdı. Lakin, 1957-ci ildə Britaniya hökumətinin müdafiə siyasətindəki dəyişikliklər bu layihələri dayandırdı.

Hoverkraftların Doğuşu

Saunders-Roe, hoverkraft texnologiyasını inkişaf etdirən ilk şirkətlərdən biri oldu. SR.N1 adlı ilk hoverkraft 1959-cu ildə Kanalı keçərək böyük maraq doğurdu. Bu hoverkraft 9.2 metr uzunluğunda, 5.2 metr enində idi və kruiz sürəti saatda 37 km idi. Daha sonra SR.N4 Mountbatten sinfi hoverkraftlar 1968-2000-ci illər arasında xidmət göstərdi. Bu böyük hoverkraftlar 418 sərnişin və 60 avtomobil daşıya bilirdi. Lakin, Eurotunel və avtomobil bərələri ilə rəqabət aparmaqda çətinlik çəkdi.

Sonun Başlanğıcı

Bir çox uğursuz layihələrdən sonra Saunders-Roe müstəqilliyini itirdi və bir neçə şirkətlə birləşərək British Hovercraft Corporation adını aldı. Şirkət 1994-cü ildə GKN tərəfindən alındı. Lakin Saunders-Roe-nun innovativ ruhu Britaniya aviasiyasının tarixində silinməz izlər qoydu.