Erkən Qalaktikaların Xaosu: James Webb Teleskopunun Kəşfi

James Webb Kosmik Teleskopu (JWST) alimlərə qalaktikaların təkamül prosesini əvvəldən izləmək imkanı yaratdı. Araşdırma zamanı, Böyük Partlayışdan 800 milyon ilə 1.5 milyard il sonra yaranmış 250-dən çox erkən qalaktika incələndi və onların xaotik quruluşu üzə çıxdı.

Xaosun Səbəbi: Qazın Rolu

Araşdırmaya rəhbərlik edən, Kembric Universitetinin Kosmologiya İnstitutundan Lola Danhaive qeyd edib ki, bu qalaktikalarda “qarışıqlıq kinematikası” müşahidə olunub. Səbəb, qalaktikaların diskindəki yüksək miqdarda qazın olmasıdır. Bu qaz, intensiv ulduz yaranmasını dəstəkləyir və cazibə sabitsizliklərini artırır. Danhaive belə açıqlama verib: 'Diskdəki qazın yüksək miqdarı ulduz yaranmasını gücləndirir və qalaktikaların sabit struktur halına gəlməsini çətinləşdirir.'

Təkamülün Növbəti Mərhələsi

Araşdırma həmçinin qalaktikaların xaotik quruluşdan daha nizamsız və sabit bir formaya keçidini də izləyib. Erkən dövrlərdə ulduz yaranması və qazın sıxlığı qalaktikaların strukturunu pozurdu. Lakin daha sonrakı dövrlərdə, qazın azalması nəticəsində qalaktikalar daha sabit hala gəldi. Müasir qalaktikalar, məsələn, Süd Yolu, bu sabitlik dövrünün məhsuludur.

James Webb Teleskopunun Gücü

JWST-nin üstün infraqırmızı kameraları, kosmosun dərinliklərinə baxmaq imkanı yaradır və erkən qalaktikaların təkamül prosesinin detallı şəkildə öyrənilməsinə şərait yaradır. Lola Danhaive qeyd edib: 'Bu teleskop, qazın axınlarını və kimyəvi tərkibini izləyərək qalaktikaların rotasiya sürətindəki fərqləri daha yaxşı başa düşməyə imkan verir.'

İnsan Perspektivi

Bu araşdırma, qalaktikaların ilk dövrlərindəki xaotik həyatını anlamağa kömək edir və kosmik tariximizin sirli qatlarını açır. Alimlər növbəti mərhələdə qazın qalaktikadakı hərəkətini daha dərindən araşdırmağı planlaşdırırlar. Erkən qalaktikaların təkamülünü öyrənmək, kosmosun bugünkü nizamını başa düşməyə kömək edir.

JWST-nin kəşfləri, astronomiya sahəsində yeni dövr açaraq, kosmik tariximizin ən qədim səhifələrinə işıq salır.