NASA-nın rəhbərlik etdiyi yeni araşdırma, K2-18 b adlı ekzoplanetdə həyat əlamətləri ola biləcəyinə dair əvvəlki iddiaları yenidən nəzərdən keçirib. Araşdırma nəticəsində dimetil sulfid (DMS) adlı potensial biosiqnalın mövcudluğuna dair qəti sübutlar tapılmayıb və bu, Yer kürəsindən kənarda həyat axtarışının mürəkkəbliyini bir daha vurğulayıb.

K2-18 b, Yer kürəsindən 120 işıq ili uzaqlıqda yerləşən və sərin cırtdan ulduz K2-18-in yaşayış zonasında dövr edən bir ekzoplanetdir. Bu planetin Yerdən təxminən 8.6 dəfə daha böyük olduğu və su ilə zəngin atmosferə malik olduğu müəyyən edilib. NASA-nın James Webb Kosmik Teleskopu (JWST) tərəfindən aparılan müşahidələrdə K2-18 b-nin atmosferində metan və karbon qazı olduğu təsdiqlənib. Lakin DMS siqnalı hələ də elmi cəmiyyət tərəfindən qəbul edilən 5-sigma səviyyəsinə çatmayıb.

2023-cü ildə və 2025-ci ilin aprel ayında aparılan əvvəlki araşdırmalar, K2-18 b-nin atmosferində DMS siqnalının mövcudluğunu 3-sigma etibarlılıq səviyyəsində qeyd etmişdi. Bu, müşahidələrin təsadüfi modelə uyğun gəlmə ehtimalının yalnız 0.3% olduğunu göstərirdi. Bu siqnalın ya həyat əlaməti, ya da DMS-in abiotik (həyat tələb etməyən) istehsalına dair yeni kimyəvi proses olduğu ehtimal edilirdi. Lakin elm adamları arasında bu iddiaların metodologiyası ilə bağlı şübhələr yaranmışdı.

NASA-nın Jet Propulsion Laboratory-dən Renyu Hu və onun komandası tərəfindən aparılan son araşdırma, əvvəlki məlumatları və yeni müşahidələri birləşdirərək daha dəqiq nəticələr əldə etməyə çalışıb. Araşdırmada Bayesian analizi metodu tətbiq edilərək, atmosferin müxtəlif tərkib modelləri üzərində müstəqil interpretasiyalar aparılıb. Bu, DMS siqnalının yalnız 2.7-sigma etibarlılıq səviyyəsində olduğunu göstərib ki, bu da əvvəlki 3-sigma səviyyəsindən bir qədər aşağıdır.

Elm adamları, DMS siqnalının tamamilə rədd edilməməsi, lakin onun həyat əlaməti kimi qəbul edilməzdən əvvəl daha dərin müşahidələrə ehtiyac olduğunu vurğulayıblar. K2-18 b kimi planetlərin daha ətraflı öyrənilməsi üçün yüksək dəqiqlikli spektroskopiya və geniş müşahidə kampaniyaları tələb olunur.

DMS-in abiotik proseslərlə də istehsal oluna biləcəyi göstərilib. Bu, fotokimya (molekulların işıqla qarşılıqlı təsiri nəticəsində kimyəvi reaksiyalar) kimi atmosfer hadisələrinin DMS və digər orqanosulfid molekullar yarada biləcəyini sübut edir. Buna baxmayaraq, bəzi elm adamları K2-18 b-nin "hycean dünyası" (maye su okeanı olan nazik atmosferli planet) ola biləcəyini qeyd edirlər ki, bu halda DMS yalnız bioloji proseslər nəticəsində yarana bilər.

NASA-nın gələcəkdə istifadəyə veriləcək "Yaşayış Dünyaları Rəsədxanası" (Habitable Worlds Observatory) teleskopu, bu kimi planetlərin atmosferini daha dəqiq araşdırmaq və biosiqnalların mövcudluğunu təsdiqləmək üçün nəzərdə tutulub. Bu teleskop, ekzoplanetlərin birbaşa görüntülərini əldə etməklə və yüksək dəqiqlikli məlumatlar təqdim etməklə, K2-18 b kimi planetlərin həyat əlamətləri ilə bağlı sualları daha dəqiq cavablandıracaq.

Araşdırma, ekzoplanetlərdə həyat axtarışının mürəkkəb və uzunmüddətli bir proses olduğunu bir daha göstərir. K2-18 b kimi planetlər, su ilə zəngin dünyaların araşdırılması üçün ideal laboratoriyalar kimi qəbul edilir və bu sahədəki elmi inkişafa töhfə verir.