Kainatın Genişlənməsi Nə Deməkdir?

Kainatın genişlənməsi, kosmosun hər bir nöqtəsində məsafələrin artması deməkdir. Bu prosesin ən maraqlı tərəfi isə, bəzi obyektlərin bizdən işıq sürətindən daha sürətlə uzaqlaşa bilməsidir. Bu, işıq sürətinin yalnız lokal müşahidələrə tətbiq olunduğu xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi ilə izah olunur. Yəni, bir raket gəmisinin yanımızdan işıq sürətindən daha sürətli keçməsini heç vaxt görə bilmərik, lakin kainatın uzaq kənarlarında bu qayda pozulmur.

Uzaq Qalaktikaların Sürəti Necə Ölçülür?

Edvin Hablın kəşfi ilə məlum oldu ki, qalaktikalar bizdən uzaqlaşdıqca, onların işığı elektromaqnit spektrinin qırmızı hissəsinə doğru dəyişir. Bu fenomenə "qırmızıya sürüşmə" deyilir. Daha uzaq qalaktikalar daha sürətli uzaqlaşır, çünki aramızdakı məkan daha çox genişlənir. Bu nöqtədə, Habl məsafəsi adlanan sərhəd 13,77 milyard işıq ili uzaqlıqda yerləşir. Buradan uzaq obyektlər işıq sürətindən daha sürətlə uzaqlaşır.

Kainatın Görünən Sərhədi Haradadır?

Hazırda kainatın müşahidə edilə bilən maksimal məsafəsi, yəni hissəcik üfüqü, təxminən 45 milyard işıq ilidir. Bu məsafədən kənarda olan obyektlər artıq müşahidə edilə bilmir. Bununla yanaşı, kosmoloji hadisə üfüqü adlanan başqa bir sərhəd də mövcuddur. Bu üfüq təxminən 17 milyard işıq ili uzaqlıqda yerləşir. Hazırda bu sərhəddən kənarda olan obyektlərin işığı bizə heç vaxt çatmayacaq.

Gələcəkdə Kainat Necə Görünəcək?

Tünd enerjinin təsiri ilə kainatın genişlənməsi sürətlənməkdə davam edir. Bu, gələcəkdə kosmoloji hadisə üfüqünün daha da genişlənməsinə səbəb olacaq. Lakin bir limit var: bu üfüq təxminən 60 milyard işıq ili uzaqlıqda dayanacaq. Təəssüf ki, bu, hər şeyi görə biləcəyimiz anlamına gəlmir. Əksinə, ən uzaq qalaktikalardan gələn işıq o qədər qırmızıya sürüşəcək ki, onlar tamamilə görünməz olacaq. Təxminən 100 milyard ildən sonra isə Yer kürəsindən yalnız Yerli Qrup qalaktikalarını müşahidə etmək mümkün olacaq.

İnsanlıq Üçün Əhəmiyyəti Nədir?

Kainatın genişlənməsi və bu genişlənmənin sürəti, yalnız elmi maraq doğuran bir fenomen deyil. Bu biliklər, kainatın necə başladığını, necə inkişaf etdiyini və nə vaxtsa necə sona çatacağını anlamağımıza kömək edir. İnsanlıq üçün bu cür biliklər, kosmosdakı yerimizi anlamaq və gələcəkdə kainatın dəyişən şərtlərinə uyğunlaşmaq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.